ในอดีตเมื่อกล่าวถึงระบบ จีพีเอส (GPS) หรือเครื่องระบุพิกัดด้วยดาวเทียม อาจฟังดูเป็นเรื่องห่างไกลและยุ่งยากซับซ้อน มีใช้กันเฉพาะในทางทหาร หรือวิศวกรสำรวจเท่านั้น จริงๆ แล้วในปัจจุบัน จีพีเอส ไม่ได้ทำงานแค่บอกพิกัดเป็นตัวเลขเท่านั้น เพราะเมื่อนำมาผนวกกับแผนที่อย่างละเอียด ที่ถูกติดตั้งมาเสร็จสรรพในตัวเครื่อง ภายใต้ซอฟท์แวร์ที่ใช้งานง่าย มันจะกลายเป็นเครื่องนำทางที่มีประสิทธิภาพ ที่ใครก็สามารถใช้ได้ แม้ยังไม่ได้อ่านคู่มือเลยก็ตาม

ในอดีตเมื่อกล่าวถึงระบบ จีพีเอส (GPS) หรือเครื่องระบุพิกัดด้วยดาวเทียม อาจฟังดูเป็นเรื่องห่างไกลและยุ่งยากซับซ้อน มีใช้กันเฉพาะในทางทหาร หรือวิศวกรสำรวจเท่านั้น จริงๆ แล้วในปัจจุบัน จีพีเอส ไม่ได้ทำงานแค่บอกพิกัดเป็นตัวเลขเท่านั้น เพราะเมื่อนำมาผนวกกับแผนที่อย่างละเอียด ที่ถูกติดตั้งมาเสร็จสรรพในตัวเครื่อง ภายใต้ซอฟท์แวร์ที่ใช้งานง่าย มันจะกลายเป็นเครื่องนำทางที่มีประสิทธิภาพ ที่ใครก็สามารถใช้ได้ แม้ยังไม่ได้อ่านคู่มือเลยก็ตาม GPS หรือ GLOBAL POSITIONING SYSTEM คือระบบระบุพิกัดตำแหน่งบนผิวโลก โดยอาศัยดาวเทียม ที่โคจรอยู่รอบโลก 24 ดวง เป็นผู้ส่งสัญญาณ ทำให้ผู้ถือเครื่องรับสามารถระบุพิกัดในรูปแบบละติจูด และลองติจูด และจุดตัดกันคือตำแหน่งของผู้ถือเครื่องในขณะนั้น ซึ่งข้อมูลเหล่านี้สามารถนำไปประยุกต์ใช้งานได้หลากหลายรูปแบบ เช่น เมื่อนำไปทาบบนแผนที่ โดยเฉพาะเครื่องรับรุ่นใหม่ๆ ที่มีแผนที่ในตัว ผู้ใช้สามารถทราบตำแหน่งของตัวเองบนแผนที่ ความเร็วในการเคลื่อนที่ กำหนดจุดหมายที่จะไป รวมทั้งคำนวณระยะห่างจากจุดต่างๆ ได้อย่างง่ายดาย และเมื่อมีการเคลื่อนที่ก็จะสามารถบอกทิศได้อีกด้วย นอกจากนี้เมื่อนำเครื่องรับที่มีความสามารถในการส่งสัญญาณ ไปติดตั้งในยานพาหนะ ก็จะสามารถทราบตำแหน่ง ความเร็วที่ใช้ ได้จากระยะไกล ซึ่งเป็นประโยชน์อย่างมากในการใช้งานในเชิงพาณิชย์ ในระหว่างรถติดบนเส้นทางที่จำเจในชีวิตประจำวัน เครื่องรับจีพีเอสบางรุ่น ยังให้ข้อมูลของจุดที่น่าสนใจรอบตัวเรา โดยจะแสดงรายการของสถานที่ที่น่าสนใจ ทั้งยังแสดง "ระยะห่าง" พร้อม "ชี้ตำแหน่ง" ของสถานที่นั้นๆ ให้เราอีกด้วย และข้อมูลเหล่านี้จะถูกอัพเดทตลอดเวลาที่เราเคลื่อนที่ และเมื่อเราสนใจจุดใด ก็สามารถสั่งให้จีพีเอสนำทางเราไปได้ทันที แล้วเราจะแปลกใจว่า ยังมีสถานที่ที่น่าสนใจ "อีก" เยอะแยะ ที่เราไม่เคยรู้เลยบนเส้นทางที่เราใช้ประจำ เรื่องง่ายๆ ที่ควรเข้าใจก่อนใช้งาน ดาวเทียมที่ใช้เพื่อการนี้ มีทั้งหมด 24 ดวง ถูกส่งขึ้นไปโคจรกระจายอยู่รอบโลกโดยกระทรวงกลาโหม ของประเทศสหรัฐอเมริกา ทุกดวงมีรหัสประจำตัว ทำให้เครื่องรับสัญญาณ จีพีเอส รู้ว่ากำลังรับสัญญาณจากดวงไหน โดยเริ่มแรกมีจุดประสงค์เพื่อการใช้งานทางทหาร แต่ภายหลังเปิดให้ประชาชนสามารถรับข้อมูลไปใช้ได้โดยไม่คิดค่าใช้จ่าย ในดาวเทียมแต่ละดวงจะมีเวลามาตรฐานที่เท่ากันหมด เครื่องรับสัญญาณ จะใช้ความเหลื่อมล้ำของสัญญาณนาฬิกา มาเป็นตัววัดระยะห่างระหว่างเครื่องรับและดาวเทียมดวงนั้นๆ ดังนั้น เครื่องรับจีพีเอสจะสามารถบอกตำแหน่งได้ ต้องอาศัยการรับสัญญาณจากดาวเทียมตั้งแต่ 3 ดวงขึ้นไป แล้วนำข้อมูลที่ได้มาคำนวณทางคณิตศาสตร์ หาจุดตัดกัน ก็จะได้ตำแหน่งบนผิวโลก ยิ่งรับดาวเทียมได้มากดวง และกระจายไขว้กันอยู่มากเท่าไหร่ ก็จะยิ่งเพิ่มความแม่นยำในการบอกตำแหน่ง โดยทั่วไปจะมีความคลาดเคลื่อนประมาณ 5-15 เมตร เลือกซื้ออย่างใร ให้เหมาะกับตัวเอง เครื่องรับจีพีเอส ในท้องตลาดมีหลากหลายยี่ห้อ ทั้งที่แบบนำเข้ามาเอง กับแบบที่นำเข้ามาในรูปแบบบริษัท พร้อมติดตั้งแผนที่ประเทศไทยให้เสร็จสรรพ และบริการหลังการขาย บริการอัพเดทแผนที่ จะเลือกแบบใดนั้นคงต้องขึ้นอยู่กับวิจารญาณส่วนบุคคล ส่วนประเภทของเครื่องรับแบ่งเป็นกว้างๆ ได้ 3 รูปแบบ แบบแรกคือ แบบแฮนด์เฮลด์ หรือแบบมือถือ เครื่องรับประเภทนี้จะไม่เน้นลูกเล่นอะไรมาก เพราะต้องการเน้นความคงทนแข็งแรงของตัวเครื่อง ส่วนมากจะสามารถกันน้ำกันฝุ่นได้ ตัวเครื่องจะมีขนาดเหมาะมือ มีทั้งจอสี และขาวดำ ขึ้นอยู่กับราคา แบทเตอรีจะเป็นชนิดที่ถอดเปลี่ยนได้ มีอายุการใช้งานหลาย 10 ชั่วโมง ฟังค์ชันส่วนมากตัวเครื่องจะแสดงแผนที่แบบคร่าวๆ เส้นการเดินทางเป็นจุดไข่ปลา จุดหมาย พร้อมทแรคแบค ที่สามารถสั่งให้เครื่องนำทางกลับไปจุดเริ่มต้นได้ เป็นเข็มทิศเมื่อมีการเคลื่อนที่ สามารถบอกความสูงได้ เครื่องแบบนี้จึงเหมาะกับผู้ที่ต้องเดินเท้าเป็นประจำ โดยเฉพาะผู้ที่รักการเดินป่า ชอบการผจญภัย เพราะสามารถกำหนดเส้นทางที่เราจะไปได้ล่วงหน้า และพาเรากลับได้อย่างปลอดภัย รวมทั้งยังสามารถแบ่งเส้นทางที่เราไปมาให้กับเพื่อนในกลุ่มได้โดยผ่านทางคอมพิวเตอร์ แบบที่สองคือ แบบติดตั้งในรถยนต์ มีหลากรูปแบบหลายรูปทรง แต่โดยมากจะเป็นทรงป้อมเตี้ย เนื่องจากสามารถติดตั้งในรถได้ง่ายกว่า มีสมดุลที่ดีกว่า มีแท่นสำหรับติดตั้งในรถยนต์ อาจมีหรือไม่มีแบทเตอรีในตัวก็ได้ เนื่องจากใช้ไฟจากที่จุดบุหรี่ในรถยนต์เป็นหลัก เครื่องรับแบบนี้จะเน้นการแสดงผลที่ใหญ่ สีสันสวยงาม และมียูสเซอร์ อินเตอร์เฟศ ที่ง่าย และไม่มีอะไรซับซ้อน เพราะการใช้งานส่วนมากผู้ใช้จะใช้งานในขณะขับรถ ถ้าใช้งานไม่สะดวก จะเป็นอันตรายอย่างยิ่ง เนื่องจากต้องละสมาธิจากการควบคุมรถ ความสามารถเบื้องต้นของเครื่องประเภทนี้คือ ระบุตำแหน่งของเราบนแผนที่ ทำหน้าที่เป็นทริพมิเตอร์ บอกความเร็ว ความเร็วสูงสุด ระยะทาง เวลาที่ใช้ในการเดินทาง ในรุ่นที่มีราคาสูงจะเพิ่มฟังค์ชันการนำทางขึ้นมา โดยผู้ใช้สามารถกำหนดจุดหมายปลายทางและให้เครื่องคำนวณหาเส้นทางที่สั้นที่สุด หรือเร็วที่สุดได้ พร้อมเสียงแจ้งเป็นคำพูดแบบเลี้ยวต่อเลี้ยว ถ้าเลี้ยวผิดหรือเลยจุดเลี้ยวเครื่องยังคำนวณหาเส้นทางให้ใหม่เพื่อพาเราไปสู่สุดหมายได้เช่นเดิม การใช้งานเครื่องประเภทนี้จะมีสเถียรภาพค่อนข้างสูง เนื่องจากถูกออกแบบมาให้ใช้งานในรถเพียงอย่างเดียว ผู้ใช้จึงไม่สามารถปรับแต่งอะไรได้มาก เป็นการลดความเสี่ยงที่ผู้ใช้จะเผลอไปแก้ไขระบบโดยรู้เท่าไม่ถึงการณ์ แต่เนื่องจากตัวเครื่องถูกออกแบบมาให้ใช้งานในรถยนต์เป็นหลัก การนำไปใช้งานนอกรถอาจไม่สะดวกนัก เนื่องจากรูปทรงของตัวเครื่องที่เทอะทะ และยังไม่สามารถกันน้ำได้ และยิ่งแทบเป็นไปไม่ได้ถ้ารุ่นนั้นไม่มีแบทเตอรีในตัว จุดสำคัญที่สุดในการเลือกซื้อเครื่องประเภทนี้คือ แผนที่ที่ติดตั้งมาในตัวเครื่อง เนื่องจากการใช้งานในรถยนต์ ส่วนใหญ่ต้องพึ่งพาแผนที่ในตัวเครื่องเป็นหลัก ถ้าแผนที่ไม่ละเอียด หรือผิดพลาด ก็อาจพาเราหลงได้ง่าย ดังนั้นผู้ที่คิดจะซื้อเครื่องประเภทนี้จากต่างประเทศ ควรศึกษาและเปรียบเทียบราคาให้ดี เพราะอย่าลืมว่าต้องมาเสียค่าลิขสิทธิ์ติดตั้งแผนที่ในประเทศไทย ซึ่งอาจมีราคาแพงพอๆ กับตัวเครื่องเลยทีเดียว แบบที่สาม มาในรูป พีดีเอ หรือที่รู้จักกันในชื่อ ปาล์ม หรือพอคเกท พีซี ขึ้นอยู่กับระบบปฏิบัติการ ตัวเครื่องภายนอกจะเหมือนกับพีดีเอทั่วๆ ไป แตกต่างกันที่จีพีเอสแบบพีดีเอ จะมีเสาอากาศเป็นลักษณะแผ่นแบนขนาดใหญ่กว่าสแตมพ์เล็กน้อย เวลาใช้งานต้องพลิกเสาอากาศที่ว่านี้ให้หน้าตัดขนานกับผิวโลกจึงจะสามารถรับสัญญาณดาวเทียมได้อย่างมีประสิทธิภาพ รวมทั้งมีซอฟท์แวร์ระบบจีพีเอสพร้อมแผนที่ฝังอยู่ในตัวเครื่อง โดยมากเมื่อซื้อในชุดจะให้แท่นวาง พร้อมตัวดูดกระจก และสายชาร์จจากที่จุดบุหรี่ สำหรับติดตั้งในรถยนต์ ทำให้สามารถนำไปใช้งานในรถยนต์ได้อย่างสะดวกสบาย ข้อดีของเครื่องรับประเภทนี้คือ ความหลากหลายในการใช้งาน ทั้งในหรือนอกรถ โดยฟังค์ชันพื้นฐานสามารถเป็นออร์แกไนเซอร์ สำหรับบันทึกข้อมูลส่วนบุคคล เบอร์โทรศัพท์ ที่อยู่ และตารางนัดหมาย สามารถเชื่อมต่อกับคอมพิวเตอร์ตั้งโต๊ะ เพื่อแลกเปลี่ยนข้อมูลได้อย่างหลากหลาย เพิ่มประโยชน์ใช้สอยได้อย่างไร้ขีดจำกัด ในส่วนของระบบจีพีเอสจะรวมเอาความสามารถของเครื่องรับจีพีเอสแบบติดตั้งในรถและแบบมือถือ เข้าไว้ด้วยกัน รวมทั้งยังสามารถเชื่อมโยงข้อมูลจากในส่วนของออร์แกไนเซอร์ เช่นที่อยู่ มายังจีพีเอส และสั่งให้นำทางไปยังที่อยู่ในออร์แกไนเซอร์ได้อีกด้วย นอกจากนี้ในรุ่นใหม่ยังเพิ่มขีดความสามารถในการแสดงผลในรูปแบบ 3 มิติ ทำให้ผู้ใช้สามารถกะระยะใกล้/ไกลจากแผนที่ในตัวเครื่องได้ง่ายดายยิ่งขึ้นอีกด้วย ข้อจำกัดในการใช้งานของเครื่องรับประเภทนี้คือ ความสเถียรภาพของตัวเครื่อง เนื่องจากความสามารถที่ให้ผู้ใช้เข้าไปแก้ไขระบบได้ใกล้เคียงกับคอมพิวเตอร์ทั่วไป จึงทำให้มีโอกาสที่ผู้ใช้จะเผลอไปติดตั้งไฟล์ หรือโพรแกรมที่ไปรบกวนการทำงานของซอฟท์แวร์จีพีเอสได้ง่าย อาจทำให้พบความผิดพลาด หรือระบบล่มขึ้นมากลางคันขณะใช้งาน ซึ่งคงเป็นเรื่องไม่ดีแน่ถ้าอยู่ในระหว่างการนำทางในเส้นทางที่เราไม่คุ้นเคย การแก้ไขอาจมีตั้งแต่ซอฟท์รีเซท หรือรีเซทเครื่องแบบธรรมดา ไปจนถึงฮาร์ดรีเซท ซึ่งจะเป็นการลบข้อมูลทั้งหมดในเครื่องของเรา และกลับไปสู่จุดเริ่มต้นเหมือนเครื่องใหม่จากโรงงาน รู้ให้ลึก ใช้ให้คุ้ม เครื่องรับจีพีเอส ไม่เหมือนกับเครื่องรับโทรทัศน์ หรือวิทยุทั่วๆ ไปที่เปิดเครื่องแล้วใช้งานได้ทันที หากแต่ผู้ที่เริ่มต้นใช้งานจีพีเอสเป็นครั้งแรก ควรต้องเข้าใจหลักการทำงานเบื้องต้น เริ่มตั้งแต่การเปิดเครื่องใช้งานในครั้งแรก เครื่องต้องรอโหลดวงโคจรดาวเทียมอย่างคร่าวๆ จากดาวเทียม จากนั้น จึงไล่เปิดรับข้อมูลอย่างละเอียดจากดาวเทียมดวงที่คาดว่าจะเห็นในขณะนั้น เนื่องจากดาวเทียมจีพีเอสไม่อยู่กับที่ แต่ละดวงโคจรรอบโลกครบหนึ่งรอบทุก 12 ชั่วโมง มีการกำหนดวงโคจรให้ดาวเทียมทั้ง 24 ดวงนี้ ปกคลุมกระจายอยู่ทั่วโลก ไม่ว่าจะเป็นเวลาใด ณ ตำแหน่งใดตำแหน่งหนึ่งบนผิวโลก จะมีดาวเทียมอยู่เหนือเส้นขอบฟ้าอย่างน้อย 4 ดวง คอยส่งสัญญาณนำทางแก่เครื่องรับจีพีเอส เมื่อเครื่องรับดาวเทียมได้ตั้งแต่ 3 ดวงขึ้นไป และโหลดข้อมูลได้ครบแล้ว เครื่องจึงจะเริ่มแสดงตำแหน่งบนหน้าจออย่างถูกต้อง ถ้ารับดาวเทียมได้ตั้งแต่ 4 ดวง จะสามารถระบุความสูงจากระดับน้ำทะเลได้อีกด้วย ซึ่งขั้นตอนตั้งแต่เปิดเครื่องใช้งานในครั้งแรกไปจนถึงใช้งานได้อาจกินเวลานานถึง 15-30 นาที จากนั้นในการใช้งานครั้งต่อๆ ไปเครื่องจะโหลดเพียงข้อมูลอย่างละเอียดจากดาวเทียมแต่ละดวงเท่านั้น เนื่องจากเครื่องมีข้อมูลวงโคจรดาวเทียมแล้ว โดยขั้นตอนนี้ใช้เวลาเพียง 3-5 นาทีเท่านั้น ไม่ว่าเครื่องรับจะเริ่มทำงานจากขั้นตอนไหน เมื่อสามารถรับสัญญาณจากดาวเทียมได้เรียบร้อยแล้ว ผู้ใช้สามารถเริ่มใช้ฟังค์ชันในตัวเครื่องได้อย่างครบครัน ซึ่งการใช้งานในแต่ละรุ่นอาจแตกต่างกันไป ควรศึกษาข้อมูลอย่างละเอียดจากคู่มือ หรือในอินเตอร์เนท ที่รวบรวมข้อมูลของจีพีเอสไว้อย่างครบครัน ข้อจำกัดในการใช้งาน คลื่นที่ส่งออกมาจากดาวเทียมแต่ละดวงเป็นคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้าที่มีความถี่สูง แต่มีความแรงของสัญญาณอ่อน จึงไม่สามารถทะลุผ่านชั้นโลหะ หรือคอนกรีทได้ และยังส่งลงมาจากที่สูง สัญญาณจึงไม่กระจายในแนวราบ ดังนั้นเครื่องจึงสามารถใช้งานได้ในพื้นที่เปิดโล่งหรือมองเห็นท้องฟ้าเท่านั้น นอกจากนี้การใช้งานในรถยนต์ที่ติดฟีล์มที่มีส่วนผสมของชั้นโลหะเยอะ อาจทำให้การรับสัญญาณด้อยลง หรือไม่ได้เลย ในกรณีนี้อาจจำเป็นต้องติดตั้งเสารับสัญญาณภายนอกแล้วเดินสายนำคลื่นมาภายในรถก็จะช่วยแก้ไขปัญหานี้ได้ อีกสิ่งหนึ่งที่ควรคำนึงถึงคือ เครื่องรับจีพีเอส เป็นอุปกรณ์อีเลคทรอนิค ที่ค่อนข้างซับซ้อน และเปราะบาง ซึ่งอาจผิดพลาดหรือเสียหายได้ทุกเมื่อ ทั้งยังต้องการพลังงานไฟฟ้าจากแบทเตอรี ซึ่งอาจไม่เพียงพอในการเดินทางยาวๆ ดังนั้นเพื่อความไม่ประมาท การเดินทางไปยังสถานที่ที่เราไม่คุ้นเคย ควรจะศึกษาข้อมูลก่อนการเดินทาง รวมทั้งควรพกแผนที่กระดาษพร้อมเข็มทิศติดตัวไปด้วยเสมอ เพื่อให้ทุกทริพเดินทางได้อย่างราบรื่น และปลอดภัย