บทบรรณาธิการ(formula)
พลูโต
ABOUT THE AUTHOR
ส
สายยศ สุวรรณหงษ์
นิตยสาร 399 ฉบับเดือน กันยายน ปี 2558
คอลัมน์ Online : บทบรรณาธิการ(formula)
ผมรู้สึกว่า เราได้อะไรหลายอย่างจากการที่ยานสำรวจ นิว ฮอไรซันส์ (NEW HORIZONS) ไปถึง (ใกล้) ดาวพลูโต (PLUTO) เมื่อวันที่ 14 กรกฎาคมที่ผ่านมา หลังจากใช้เวลาเดินทางจากโลก นานถึง 9 ปี 6 เดือน (สตาร์ทเมื่อ 19 มกราคม 2549) เป็นระยะทางไกลกว่า 3,000 ล้านไมล์อย่างแรก เราได้ทบทวนความรู้เก่าสมัยชั้นประถมว่า พลูโต (เคย) เป็นดาวเคราะห์ดวงที่ 9 ในระบบสุริยะของเรา (เรียงลำดับจากดาวเคราะห์ที่อยู่ใกล้ดวงอาทิตย์ที่สุดได้แก่ ดาวพุธ ดาวศุกร์ โลก ดาวอังคาร ดาวพฤหัสบดี ดาวเสาร์ ดาวยูเรนัส ดาวเนปจูน และดาวพลูโต) ถูกค้นพบในปี 2473 โดย ไคลด์ ทอมบอ (CLYDE TOMBAUGH) ก่อนจะโดนลดชั้นเป็นเพียง "ดาวเคราะห์แคระ" ในแถบไคเพอร์ (KUIPER BELT) ตั้งแต่ปี 2549 (6 เดือนหลังยาน นิวฮอไรซันส์ ออกเดินทาง) เนื่องจากมีการค้นพบ ดาวเคราะห์แคระ เอรีส (ERIS) ในแถบไคเพอร์ ที่เชื่อว่ามีขนาดใหญ่กว่าดาวพลูโต อย่างที่สอง เราได้ความรู้ใหม่เกี่ยวกับพลูโต และระบบสุริยะของเราเพิ่มขึ้นมากมาย เช่น เราได้รู้ว่า จริงๆ แล้วพลูโตมีขนาดเส้นผ่าศูนย์กลาง 2,370 กม. ยาวกว่าดาวเอรีสถึง 44 กม. จนเริ่มมีเสียงเรียกร้องให้คืนสถานะ "ดาวเคราะห์ดวงที่ 9" แก่ พลูโต ยิ่งกว่านั้น ยังพบว่า ดาวที่เล็กจ้อยกว่าดวงจันทร์ของเรานี้ มีดวงจันทร์เป็นบริวารถึง 5 ดวง ฉะนั้น ที่สันนิษฐานว่า พลูโต อาจเคยเป็นส่วนหนึ่งของดาวเนปจูน หรืออาจเป็นดวงจันทร์ของเนปจูน จึงไม่น่าใกล้เคียงความจริง บรรยากาศของพลูโต ประกอบด้วยไนโตรเจนเป็นส่วนใหญ่ โดยมีอุณหภูมิเฉลี่ยที่ -229 องศาเซลเซียส เย็นเยือกเหมือนความตาย สมชื่อดาวที่ได้มาจากชื่อของเทพแห่งยมโลก อย่างไรก็ตาม พลูโตไม่ใช่ดาวที่ตายแล้ว เพราะภาพจากนิวฮอไรซันส์ แสดงให้เห็นพื้นผิวที่ปราศจากร่องรอยการชนของอุกกาบาต ซึ่งหมายความว่า ดาวดวงนี้ยังมีการเปลี่ยนแปลงทางธรณีวิทยา อย่างต่อเนื่อง นอกจากนี้ ยังมีเกร็ดที่น่าสนใจเกี่ยวกับสิ่งที่บรรจุไปกับยานขนาดเท่ากับเพียโนลำนี้ ซึ่งมีทั้ง เถ้ากระดูกของ ไคลด์ ทอมบอ ผู้ค้นพบดาวพลูโต แสตมป์สหรัฐ ฯ ปี 1991 ที่พิมพ์ข้อความ PLUTO NOT YET EXPLORED, เหรียญ 25 เซนต์ ของรัฐฟลอริดา และแมรีแลนด์ ที่เกี่ยวข้องกับโครงการนี้ พร้อมภาพคณะผู้ทำงานในโครงการ และรายชื่อชาวโลก 434,000 ชื่อ รวมถึง เครื่องมือวิทยาศาสตร์อีก 6 ชุด โดยที่ 1 ใน 6 ชุดนั้น เป็นเครื่องมือจับฝุ่นในอวกาศ VBSDC ซึ่งอักษร 2 ตัวแรกมาจากชื่อ เวเนเทีย เบอร์นีย์ (VENETIA BURNEY) หญิงชาวอังกฤษ ผู้ตั้งชื่อดาวพลูโต ตอนที่เธอมีอายุเพียง 11 ปี สุดท้าย ผมเชื่อว่า การได้ทักทายเพื่อนใหม่ที่มีปานรูปหัวใจครั้งนี้ จะทำให้เราเกิดความมุ่งมั่นที่จะไปให้ถึงเป้าหมาย หรือ "พลูโต" ในหัวใจของเราทุกคน แม้มันจะอยู่ห่างไกลถึงสุดขอบจักรวาลก็ตาม