ในฉบับก่อนหน้านี้ เราได้พูดคุยกันถึงประกันภัยประเภท 4, 3 และ 2 ตามลำดับ ทำให้เข้าใจถึงเงื่อนไขกรมธรรม์ประกันภัยแต่ละประเภท มีความคุ้มครองอย่างไร และจะเลือกประกันประเภทไหน จึงจะเหมาะสมกับเรา สำหรับฉบับนี้จะมาพูดกันในรายละเอียดของประกันภัยภาคสมัครใจ ประเภท 1 ที่ถือเป็นการประกันภัยยอดนิยม และมีปัญหาในการใช้บริการมากที่สุด ผู้คนโดยทั่วไปพูดถึงกันเสมอว่า "ขนาดเป็นประกันภัยชั้น 1 นะเนี่ย ยังมีปัญหามากขนาดนี้"

ในฉบับก่อนหน้านี้ เราได้พูดคุยกันถึงประกันภัยประเภท 4, 3 และ 2 ตามลำดับ ทำให้เข้าใจถึงเงื่อนไขกรมธรรม์ประกันภัยแต่ละประเภท มีความคุ้มครองอย่างไร และจะเลือกประกันประเภทไหน จึงจะเหมาะสมกับเรา สำหรับฉบับนี้จะมาพูดกันในรายละเอียดของประกันภัยภาคสมัครใจ ประเภท 1 ที่ถือเป็นการประกันภัยยอดนิยม และมีปัญหาในการใช้บริการมากที่สุด ผู้คนโดยทั่วไปพูดถึงกันเสมอว่า "ขนาดเป็นประกันภัยชั้น 1 นะเนี่ย ยังมีปัญหามากขนาดนี้" อันที่จริงไม่ว่าจะเป็นประกันภัยประเภทไหนๆ ในตัวของกรมธรรม์มันไม่ได้เป็นปัญหา แต่ที่เป็นปัญหามันอยู่ที่บริษัทประกันภัย และหน่วยงานที่เกี่ยวข้องกับการให้บริการด้านต่างๆ หลังจากการที่ทำประกันไปแล้ว ไม่ว่าจะเป็นฝ่ายเคลมของบริษัท อู่ซ่อม หรือ การตีความในเงื่อนไขกรมธรรม์ของบริษัท ทำให้เกิดความไม่เป็นธรรมแก่ผู้เอาประกัน เป็นต้น ปัญหาเหล่านี้เราจะได้พูดคุยกันในโอกาสต่อๆ ไป มาดูเงื่อนไขความคุ้มครองของกรมธรรม์ประกันภัยประเภท 1 กันก่อน โดยหลักการแล้วประกันภัยประเภท 1 จะให้ความคุ้มครองแบบครบถ้วน ทั้งคนทั้งรถ และทรัพย์สิน โดยสรุปง่ายๆ คือประเภท 1 (ชั้น 1) ให้ความคุ้มครอง 4 ความคุ้มครอง ดังนี้ 1. ความรับผิดต่อชีวิต ร่างกาย หรืออนามัยของบุคคลภายนอก และผู้โดยสารในรถ 2. ความรับผิดต่อทรัพย์สินของบุคคลภายนอก 3. ความรับผิดต่อความเสียหายของตัวรถคันเอาประกันภัย 4. ความรับผิดต่อความสูญหาย และไฟไหม้ของตัวรถคันเอาประกันภัย ในความคุ้มครองแต่ละข้อนั้น สามารถทำความเข้าใจง่ายๆ ว่ามีขอบเขตคุ้มครองมากน้อยแค่ไหน ทั้งนี้เป็นไปตามกรมธรรม์มาตรฐานของกรมการประกันภัยที่ใช้บังคับให้บริษัทแต่ละบริษัท ต้องให้คุ้มครองไม่ต่ำกว่าพื้นฐานที่กฎหมายกำหนดความคุ้มครองหลักของการประกันภัยรถยนต์ภาคสมัครใจ และจะได้รับค่าสินไหมทดแทนขั้นสูงสุด ไม่เกินจากจำนวนเงินความรับผิดที่ระบุไว้ตารางกรมธรรม์ 1. ความคุ้มครองความรับผิดชอบต่อชีวิต ร่างกาย หรือ อนามัยของบุคคลภายนอก หมายถึง ความรับผิดต่อความบาดเจ็บ หรือมรณะ ของบุคคลภายนอก และความรับผิดต่อความบาดเจ็บ หรือมรณะ ของผู้โดยสารในรถคันเอาประกันภัย โดยมีจำนวนเงินขั้นต่ำที่บริษัทต้องรับประกันภัยจำนวน 100,000 บาท/คน และ10,000,000 บาท/ครั้ง ทั้งนี้จำนวนเงินจำกัดความรับผิดนี้ ถือเป็นส่วนเกินจากความคุ้มครองตามกรมธรรม์คุ้มครองผู้ประสบภัยจากรถ (การประกันภัยตามพระราชบัญญัติคุ้มครองผู้ประสบภัยจากรถปี 2535 สำหรับความเสียหายต่อร่างกายหรืออนามัย ไม่เกิน 50,000 บาท/คน สำหรับการเสียชีวิต สูญเสียอวัยวะ หรือทุพพลภาพถาวร ไม่เกิน 100,000 บาท/คน ไม่เกิน 5,000,000 บาท/ครั้ง) ในปัจจุบันมีหลายบริษัทได้ให้ความคุ้มครองความรับผิดต่อความบาดเจ็บ หรือเสียชีวิตของบุคคลภายนอก (คู่กรณี) สูงถึงไม่เกิน2,000,000 บาท/คน ไม่เกิน 10,000,000 บาท/ครั้ง ซึ่งหากเกิดความเสียหายขึ้นถึงขั้นเสียชีวิต หรือทุพพลภาพถาวร บริษัทต้องจ่ายขั้นต่ำสำหรับกรมธรรม์ภาคสมัครใจ 100,000 บาท และ ตาม พรบ. อีก 100,000 บาท (รวมเป็น 200,000 บาท) ส่วนที่เกินจากนี้จะได้อีกเท่าไรนั้นก็ต้องแล้วแต่คู่กรณีจะเรียกร้อง และต่อรองกับบริษัทประกันเป็นกรณีๆ ไป 2. ความคุ้มครองความรับผิดต่อทรัพย์สินของบุคคลภายนอก หมายถึง ความรับผิดต่อความเสียหายใดๆ อันเกิดแก่ทรัพย์สินของบุคคลภายนอก โดยมีจำนวนเงินขั้นต่ำที่บริษัทต้องรับประกันภัยจำนวน 200,000 บาท/ครั้ง ทั้งนี้บริษัทจะเข้าไปรับผิดชอบแทนผู้เอาประกันภัยได้ ก็ต่อเมื่อผู้เอาประกันภัยจะต้องรับผิดตามกฎหมายเท่านั้น ในปัจจุบันมีหลายบริษัทให้ความคุ้มครองความรับผิดชอบต่อทรัพย์สินของบุคคลภายนอก (คู่กรณี) สูงถึงไม่เกิน 5,000,000 บาท/ครั้ง ในข้อนี้ไม่มีข้อกำหนดว่าจะต้องจ่ายขั้นต่ำแค่ไหน เพียงแต่กำหนดว่าต้องจ่ายตามความเสียหายที่แท้จริงแต่ไม่เกินจำนวนเงินจำกัดความรับผิดระบุไว้ในตาราง ซึ่งในข้อนี้มีปัญหาในทางปฏิบัติมาก เนื่องจากทั้งบริษัทและคู่กรณีต่างมีความเห็นที่ไม่ตรงกันในจำนวนค่าเสียหายที่แท้จริง โดยบริษัทมักจะจ่ายค่าสินไหมทดแทน หรือจัดซ่อมให้ในราคาที่ต่ำกว่าที่คู่กรณีเรียกร้องเสมอ ซึ่งจะจบลงได้ก็ด้วยการเจรจาต่อรองกันนั่นเอง 3. ความคุ้มครองความรับผิดต่อความเสียหายของตัวรถยนต์ หมายถึง ความคุ้มครองความเสียหายของตัวรถยนต์คันเอาประกันภัยรวมถึงอุปกรณ์และส่วนควบ อันเกิดจากการชน การคว่ำ รวมทั้งภัยอื่นๆ เช่น ภัยระเบิด ภัยจลาจล น้ำท่วม ฟ้าผ่า ภัยธรรมชาติอื่นๆ ที่ไม่อยู่ในข้อยกเว้นโดยมีจำนวนเงินขั้นต่ำที่บริษัทต้องรับประกันภัยจำนวน 50,000 บาท (รถจักรยานยนต์ 5,000 บาท) ทั้งนี้การรับประกันภัยตัวรถยนต์ไม่ควรรับประกันภัยในจำนวนเงินจำกัดความรับผิดต่ำกว่า 80 % ของราคารถยนต์ ในวันเริ่มการประกันภัย เว้นแต่รถยนต์ที่ไม่มีการเสียภาษีขาเข้า ในความเสียหายต่อตัวรถยนต์นี้ของบริษัทประกันภัยทั่วไปจะกำหนดข้อตกลงคุ้มครอง ความเสียหายต่อรถยนต์ ความรับผิดไม่เกินจำนวนเงินที่ระบุในกรมธรรม์(ทุนประกัน 80 %ของราคารถที่ซื้อในท้องตลาด ณ วันที่เอาประกัน) รวมถึง อุปกรณ์ เครื่องตกแต่ง หรือสิ่งที่ติดประจำกับตัวรถยนต์ (ไม่เกิน 20,000 บาท) ยกเว้นทำประกันในเงื่อนไขซ่อมห้างอาจกำหนดทุนประกันภัยที่สูงกว่า 80 % ก็เป็นได้ สำหรับการชดใช้ความเสียหายต่อรถยนต์ กรณีเสียหายสิ้นเชิง จะจ่ายเต็มจำนวนที่ระบุไว้ในตาราง และผู้เอาประกันต้องโอนรถยนต์ให้บริษัท ทันที กรณีเสียหายบางส่วน บริษัทจะต้องซ่อมแซมให้กลับคืนสภาพเดิมก่อนเสียหายหรือเปลี่ยนอะไหล่ให้ (ถ้าต้องสั่งอะไหล่จากต่างประเทศ บริษัท จะจ่ายไม่เกินราคาที่นำเข้าทางเรือ) หากจะต้องมีการยก/ลาก ค่าใช้จ่ายในการดูแลขนย้ายบริษัท จะจ่ายไม่เกิน 20 % ของค่าซ่อม นอกจากนี้ผู้เอาประกันอาจต้องรับผิดชอบเองในความเสียหายส่วนแรกตามที่ตกลงทำประกันและตามเงื่อนไขกรมธรรม์ 4. ความคุ้มครองความรับผิดต่อความสูญหายและไฟไหม้ของตัวรถยนต์ หมายถึง ความคุ้มครองความเสียหายต่อตัวรถคันเอาประกันภัยที่ถูกไฟไหม้และการสูญหาย รวมถึงความเสียหายอันเนื่องมาจากการสูญหาย รวมทั้งอุปกรณ์ เครื่องตกแต่ง หรือสิ่งที่ติดประจำอยู่กับตัวรถยนต์เกิดไฟไหม้หรือสูญหายไป โดยมีจำนวนเงินขั้นต่ำที่บริษัทต้องรับประกันภัยจำนวน 50,000 บาท (รถจักรยานยนต์ 5,000 บาท) คุ้มครองความสูญหายของรถยนต์คันที่เอาประกันภัย อาจเกิดจาก การลักทรัพย์ ชิงทรัพย์ ปล้นทรัพย์ ยักยอกทรัพย์ รวมการกระทำโดยลูกจ้างเป็นผู้กระทำด้วย บริษัทจะจ่ายไม่เกินทุนประกันภัยของรถยนต์ ในทางปฏิบัติการชดใช้ความการสูญหายของตัวรถทั้งคันบริษัทต้องจ่ายเต็มจำนวนเงินเอาประกัน โดยผู้เอาประกันต้องโอนรถยนต์ให้บริษัท ทันที (โดยค่าใช้จ่ายของบริษัท) ถ้าบริษัทได้รถยนต์ กลับคืนมาในเวลาต่อมาบริษัทต้อง แจ้งให้ผู้เอาประกันทราบ ภายใน 7 วันนับแต่วันที่ได้รถคืนมา ทาง ปณ. ลงทะเบียน ณ ที่อยู่ครั้งสุดท้ายที่ผู้เอาประกันแจ้งไว้ ผู้เอาประกันสามารถใช้สิทธิ (ภายใน 30 วันนับแต่วันได้รับหนังสือ) รับรถคืน หรือ สละสิทธิไม่รับรถคืน ในส่วนของไฟไหม้ขยายความไปถึงเกิดจากการชนกัน หรือพลิกคว่ำ และเกิดไฟไหม้ทั้งคัน กรณีนี้บริษัทก็จะชดใช้ให้ทั้งคัน แต่กรณีหากมีไฟไหม้เพียงบางส่วนบริษัทจะจัดซ่อมแซมให้เพียงบางส่วนเฉพาะส่วนที่มีไฟไหม้เท่านั้น แต่ในการเกิดเหตุครั้งนั้นหากมีร่องลอยความเสียหายอื่นๆ ด้วยแต่หากส่วนนั้นมิใช่เกิดจากไฟไหม้ บริษัทไม่จำต้องรับผิดชอบซ่อมในส่วนที่เสียหายอื่นๆ นั้นด้วย ผู้เอาประกันต้องรับผิดชอบซ่อมแซมส่วนนั้นๆ เอง การยกเว้น การสูญหาย ไฟไหม้ กรมธรรม์ จะไม่คุ้มครองการสูญหาย ไฟไหม้ ที่เกิดจาก การลักทรัพย์ หรือ ยักยอกทรัพย์ จากบุคคลที่ได้รับมอบหมาย หรือครอบครอง ตามสัญญาเช่า เช่าซื้อ สัญญาจำนำ หรือบุคคลที่จะทำสัญญาข้างต้น และมีการนำรถไปใช้รถนอกประเทศไทย กรมธรรม์ประกันประเภท 1 ของแต่ละบริษัทอาจมีความคุ้มครองส่วนเพิ่มจากมาตรฐานที่กฎหมายกำหนดก็ได้โดยระบุความคุ้มครองตามเอกสารแนบท้าย เช่น การประกันอุบัติเหตุส่วนบุคคลของผู้ขับขี่และ/หรือผู้โดยสาร การประกันค่ารักษาพยาบาลของผู้ขับขี่/ผู้โดยสาร การประกันตัวผู้ขับขี่คดีอาญา การที่บริษัทเพิ่มความคุ้มครองในส่วนของเอกสารแนบท้ายขึ้นมานั้น ทำให้เบี้ยประกันภัยก็จะเพิ่มขึ้นมาตามส่วน นอกจากนี้จำนวนเงินจำกัดความรับผิดในแต่ละข้อดังกล่าวมาข้างต้น สามารถเพิ่มให้สูงกว่าพื้นฐานได้ โดยบริษัทจะเพิ่มเบี้ยประกันภัยตามความเสี่ยงภัย และอัตราเบี้ยประกันภัยเพิ่มความคุ้มครองตามที่ได้ระบุไว้ในพิกัดอัตราเบี้ยประกันภัยรถยนต์ ซึ่งมีรายละเอียดที่น่าสนใจจะได้นำมาพูดถึงในฉบับต่อๆ ไป คอยติดตามนะครับ