ใครก็ตามที่เคยเรียนวิชาการเขียนข่าว (สำหรับสื่อทุกประเภท) หรือแม้ไม่เคยเรียนมาโดยตรง แต่เคยได้รับคำแนะนำจากบรรณาธิการ หรือหัวหน้าข่าวประสบการณ์สูง ย่อมต้องรู้จักองค์ประกอบสำคัญของข่าว ซึ่งเรียกย่อๆ ว่า 5 W 1 H เป็นอย่างดี

ใครก็ตามที่เคยเรียนวิชาการเขียนข่าว (สำหรับสื่อทุกประเภท) หรือแม้ไม่เคยเรียนมาโดยตรง แต่เคยได้รับคำแนะนำจากบรรณาธิการ หรือหัวหน้าข่าวประสบการณ์สูง ย่อมต้องรู้จักองค์ประกอบสำคัญของข่าว ซึ่งเรียกย่อๆ ว่า 5 W 1 H เป็นอย่างดี ความจริงไม่ใช่ศาสตร์ลึกลับหรอกครับ 5 W ก็คือ WHO, WHAT, WHEN, WHERE และ WHY หรือ ใคร (ทำ) อะไร เมื่อใด ที่ไหน และทำไม (เพราะเหตุใด) ส่วน 1 H คือ HOW อย่างไร ข่าวทุกข่าว ไม่ว่าจะเล็ก หรือใหญ่ ไม่ว่าจะรายงานด้วยการประกาศ หรือการเขียน จะต้องมีองค์ประกอบทั้ง 6 นี้ ครบถ้วน จึงจะเป็นข่าวที่สมบูรณ์ ฉะนั้น ผู้สื่อข่าวที่สามารถ จึงต้องท่องคาถา 5 W 1 H นี้ไว้ให้ขึ้นใจ ทุกครั้งที่ไปทำข่าว และสัมภาษณ์แหล่งข่าว ต้องตรวจสอบว่า ได้ข้อมูลเพื่อตอบคำถามครบทั้ง 6 หัวข้อหรือยัง นักข่าวเก่งหรือไม่เก่ง เบสิคแน่นหรือหลวม วัดกันง่ายๆ ตรงนี้แหละครับ ส่วนจะเขียนข่าวหรือรายงานข่าวได้น่าสนใจแค่ไหน ยังมีรีไรเตอร์คอยปรุงแต่งอีกแรง ซึ่งแน่นอนว่า ถ้าข้อมูลมาไม่ครบ รีไรเตอร์เซียนขนาดไหน ก็ช่วยไม่ได้ ทั้งหมดที่เลคเชอร์มานี้ อยากให้นักจัดรายการวิทยุ สถานีข่าวจราจร สนใจเป็นพิเศษ เพราะเวลาคุณสอบถามประชาชนที่โทรเข้าไปรายงานจราจร แจ้งอุบัติเหตุคนหาย ของหาย ฯลฯ มันก็คือการ “ทำข่าว” ของคุณนั่นเอง ที่สำคัญ มันเป็นการทำข่าวแบบโชว์สด ผู้ฟังได้เห็น (ฟัง) กันจะๆ ว่าคุณมีหลักในการถาม ตามแบบฉบับของนักข่าวที่ดีมากน้อยแค่ไหน เท่าที่ฟังติดต่อกันมานาน นักจัดเหล่านั้นแทบไม่มีใครยึดคาถา 5 W 1 H กันเลย จะเป็นเพราะไม่ได้เรียนมา ไม่ได้รับคำแนะนำ หรือไม่สามารถพอจะนำทฤษฎีมาปฏิบัติให้เกิดประสิทธิภาพก็ไม่ทราบ แต่เมื่อไม่มีแนวทางกำกับ คำถามจึงสะเปะสะปะไปตามแต่จะนึกได้ในเวลานั้น หลายครั้งลืมถามประเด็นสำคัญ ร้ายกว่านั้น คือ ออกอาการไม่รู้จะถามอะไร เรื่องรายงานจราจรไม่ค่อยมีปัญหา แต่จะเกิดเป็นประจำเวลามีผู้โทรแจ้งอุบัติเหตุ และคนหาย ผมพยายามคิดแบบเอาใจช่วยบรรดามือใหม่ว่า อาจเพราะความตื่นเต้น เนื่องจากเป็นการออกอากาศสดๆ บางทีก็คิดไม่ทัน และคิดไม่ถึงได้เหมือนกัน ถ้าเหตุเกิดจากความตื่นเต้นจริง แก้ไม่ยากครับ ขอให้ทำลิสต์คำถามกรณีต่างๆ วางไว้ข้างตัวตลอดเวลา โดยใช้องค์ประกอบ 5 W1 H นี่แหละเป็นแนวทาง ตัวอย่างคำถามเรื่องอุบัติเหตุ 1. เกิดเหตุอะไร 2. จุดที่เกิดเหตุ 3. เวลาที่เกิดเหตุ 4. สภาพที่เกิดเหตุ 5. สาเหตุที่เกิด 6. จำนวนผู้บาดเจ็บ เสียชีวิตพร้อมรายชื่อ 7. สถานการณ์ปัจจุบัน 8. สภาพจราจรโดยรอบ ตัวอย่างคำถามเรื่องคนหาย 1. ชื่อ สกุล 2. อายุ 3. รูปพรรณ 4. เสื้อผ้า 5. ตำหนิ จุดเด่น จุดสังเกต 6. จุดที่หาย หรือพบครั้งสุดท้าย 7. เวลาที่หาย 8. เรื่องที่คาดว่าอาจเป็นสาเหตุ 9. ข้อมูลประกอบอื่นๆ จากนี้ไป ใช้ลิสต์คำถามทุกครั้ง คนฟังไม่หงุดหงิด อารมณ์ค้าง เพราะพลาดข้อมูล H หรือ W ตัวใดตัวหนึ่ง