วินช์

"4 WHEELS" ฉบับนี้ ขอเสนอรายละเอียดต่างๆ ของ "วินช์" (WINCH) อาทิ ประเภท การคำนวณขนาด วิธีการใช้งาน การดูแลรักษา และสินค้าที่มีจำหน่ายในตลาด ให้ผู้อ่านได้เติมความรู้ และเป็นข้อมูลในการตัดสินใจซื้อ เพื่อให้รถคันรัก ลุยได้ไกล ไป/กลับสบาย !!!   วินช์ คืออะไร ? วินช์ หรือกว้าน อุปกรณ์สำคัญที่ช่วยให้ชาวขับ 4 ข้ามผ่านอุปสรรคไปยังจุดหมายปลายทางได้ปลอดภัย ไม่ต้องนอนกินข้าวลิงกลางป่า เพราะใช่ว่ารถโฟร์วีลดไรฟจะตะลุยได้ทุกเส้นทาง บ่อยครั้งที่ผู้ใช้รถไม่สามารถบุกป่าฝ่าดงได้ตลอดรอดฝั่ง ยิ่งถ้าเป็นช่วงฤดูฝน สภาพเส้นทางจะทุรกันดารขึ้นเป็นทวีคูณ จากทางลูกรัง แปรสภาพเป็นดินโคลน ทั้งลื่น และมีหลุมบ่อ   วินช์ พัฒนาจากงานก่อสร้าง ก่อนจะมาติดตั้งในรถยนต์ อุปกรณ์ชนิดนี้ทำหน้าที่แบบเดียวกับ รอก ที่ใช้ลาก หรือดึงวัตถุ ข้ามสิ่งกีดขวางและอุปสรรคต่างๆ ในเส้นทางทุรกันดาร พูดง่ายๆ มัน คือ อุปกรณ์ช่วยเหลือในยามคับขัน สำหรับชาวขับ 4 ที่ชอบท่องเที่ยวป่า   วินช์มีกี่ชนิด ? ตัวช่วยชนิดนี้ แบ่งออกได้เป็น 3 ประเภท คือ วินช์เพลา วินช์ไฟฟ้า และวินช์ไฮดรอลิค ทั้งหมดจะมีหน้าที่และการทำงานที่คล้ายคลึงกัน จะแตกต่างกันตรงแหล่งที่มาของกำลังซึ่งใช้สำหรับขับเคลื่อนมาทำความเข้าใจถึงหลักการทำงานของวินช์แต่ละประเภท ว่าเป็นอย่างไร และเหมาะสมกับการใช้งานรูปแบบไหน   วินช์เพลา (POWER TAKE-OFF WINCH) ประเภทนี้จะเหมาะกับขาบู๊จอมลุย มีเรี่ยวแรงมากกว่าวินช์ประเภทอื่น เนื่องจากใช้กำลังจากเครื่องยนต์ ถ่ายแรงหมุนผ่านกำลังจากชุดเกียร์ PTO (POWER TAKE-OFF) เพื่อ ปั่น คาย และเก็บสลิง เข้าสปูล (SPOOL) หรือที่เก็บสาย   ความได้เปรียบของวินช์เพลา จะอยู่ที่เรื่องอัตราทดเฟืองในเกียร์ PTO ซึ่งปัจจุบันวินช์ประเภทนี้ได้ถูกโมดิฟายด์มาใช้สำหรับการแข่งขัน เพราะสามารถคายและเก็บสายสลิงได้รวดเร็ว   ใช่ว่าเด่นในเรื่องความรวดเร็วและทนทาน แต่ข้อเสียก็มีเหมือนกัน เพราะผู้ขับขี่ต้องกะเกณฑ์การใช้เกียร์ให้ถูกต้องแม่นยำ และหากเครื่องยนต์สตาร์ทไม่ติดก็หมดสิทธิ์ใช้งาน   วินช์ไฟฟ้า (ELECTRIC WINCH) เรียกว่าเป็นอุปกรณ์ยอดนิยมสำหรับนักท่องไพรก็ว่าได้ เนื่องจากติดตั้งง่าย ใช้งานสะดวก และมีขนาดแรงดึงให้เลือกมากมาย โดยมีมอเตอร์ไฟฟ้าเป็นแหล่งกำเนิดพลัง   วินช์ประเภทนี้มีให้เลือกหลายขนาด หลายแรงดึง เพราะฉะนั้นการเลือกขนาดให้เหมาะสมกับการใช้งานควรต้องคำนึงถึงเป็นอันดับแรก โดยปกติ ขนาดของรอกไฟฟ้าจะถูกกำหนดค่ามาตรฐานจากประเทศอังกฤษ ซึ่งมีหน่วยเป็นปอนด์ เช่น รอกที่ระบุว่ามีขนาดแรงดึง 9,000 ปอนด์ จะมีความสามารถในการฉุดลากได้ที่น้ำหนักไม่เกิน 9,000 ปอนด์ เป็นต้น   ข้อเสียของวินช์ประเภทนี้ คือ จะสิ้นเปลืองกระแสไฟจากแบทเตอรี หากใช้งานนานๆ โซลินอยด์ และ มอเตอร์ไฟฟ้า อาจชอทและไหม้   วินช์ไฮดรอลิค (HYDRAULIC WINCH) วินช์ประเภทนี้ใช้แรงดันของเหลวเป็นพลังขับเคลื่อน ในบ้านเราไมค่อยได้รับความนิยมจากขาลุยสักเท่าไร จะมีก็แต่รถฟอร์คลิฟท์ที่ใช้ในการขนถ่ายสินค้าเพื่อการพาณิชย์ และรถที่ใช้ในราชการทหาร เช่น เมร์เซเดส-เบนซ์ รุ่น ยูนิมอก   ข้อดีของวินช์ไฮดรอลิค คือ กินกระแสไฟน้อย เนื่องจากใช้พลังไฟฟ้าขับปั๊มน้ำมันเท่านั้น ทั้งยังมีกำลังฉุดกระชากมหาศาลเนื่องจากมีขนาดใหญ่ การใช้งานในดินโคลน หรือในน้ำ จะมีปัญหาน้อย เนื่องจากไม่มีรีเลย์ ซึ่งทำให้เกิดปัญหาเรื่องไฟฟ้าลัดวงจร   เรื่องข้อเสียไม่ด้อยไปกว่ากัน เนื่องจากติดตั้งและดูแลรักษาค่อนข้างยุ่งยาก ราคาแพง ทั้งยังหาอะไหล่ในการซ่อมบำรุงยากกว่าวินช์ที่กล่าวมาทั้ง 2 ประเภท   ส่วนประกอบของวินช์ ยกตัวอย่างจาก "วินช์ไฟฟ้า" ที่ได้รับความนิยมมากกว่าวินช์ประเภทอื่น มาดูกันว่าวินช์ชนิดนี้มีส่วนประกอบอะไรบ้าง มอเตอร์ ตัวสร้างแรงในการเก็บและคายสายสลิง มีกำลังไฟตั้งแต่ 12 และ 24 โวลท์ จนถึง 220 โวลท์ ดรัม, โรลล์ หรือสปูล ทำจากเหล็ก และอลูมิเนียม ใช้เป็นที่เก็บสายสลิง สลิง, เชือก เป็นสายลากที่ออกแบบเพื่อความเหมาะสม ทนทาน สัมพันธ์กับแรงดึงของวินช์ โรลเลอร์ ติดตั้งส่วนหน้าสุด ใช้กับสายลากแบบสลิง เพื่อความลื่นไม่ให้สายติดขัด แฟร์ลีด อยู่ตำแหน่งเดียวกับโรลเลอร์ ใช้กับสายลากที่เป็นเชือก ออกแบบเพื่อใช้งานแทนโรลเลอร์ ทำให้สายลากไม่ติดขัดและชำรุดเสียหาย ชุดเกียร์ ชุดเกียร์ทดรอบ และชุดเฟืองเกียร์ จะเป็นตัวเพิ่มพลังที่ทนทานแข็งแรง ทำงานร่วมกับมอเตอร์ในการทดรอบความเร็ว ระบบเบรค ขณะที่วินช์กำลังทำงาน หากปล่อยนิ้วจากสวิทช์ควบคุม มอเตอร์จะยังไม่หยุดหมุนในทันที แต่จะมีชุดเบรคมอเตอร์ ช่วยให้วินช์หยุดหมุนอย่างรวดเร็ว คลัทช์ ช่วยคลายดรัม เพื่อดึงสายสลิงไปเกี่ยวกับวัตถุ ชุดควบคุม หรือโซลินอยด์ ขดลวดไฟฟ้า ทำหน้าที่ควบคุมกระแสไฟในการสร้างแรงปั่นมอเตอร์ รีโมท ควบคุมการทำงานในจังหวะดึงและผ่อนสายสลิง ตะขอ เอาไว้เกี่ยวกับวัสดุที่ต้องการจะดึง หรือเกี่ยวกับวัสดุที่เป็นหลักในการดึง ขายึดวินช์, ถาดรองวินช์ ชิ้นส่วนสำคัญที่สุด ที่จะทำให้วินช์มั่นคงและแข็งแรง พอที่จะดึงหรือลากวัตถุที่ต้องการได้   การคำนวณ และเลือกขนาดวินช์ หลักมาตรฐาน คือ ขนาดแรงดึงของวินช์จะเป็น 1.5 เท่าของตัวรถ ซึ่งจะสามารถช่วยเหลือรถตัวเองได้เพียงคันเดียว ในบางครั้ง หากต้องการติดตั้งวินช์ที่มีขนาดใหญ่ขึ้น เพื่อช่วยเหลือผู้ร่วมทาง ก็ไม่ถือว่าผิดมาตรฐาน   โดยทั่วไป น้ำหนักรถที่ระบุตามแคทาลอกของรถที่มีจำหน่ายในประเทศ จะมีหน่วยเป็นกิโลกรัม ซึ่งจะต้องนำไปคูณ 2.2 เพื่อแปลงหน่วยให้เป็นปอนด์ก่อน   ตัวอย่างเช่น รถโฟร์วีลดไรฟรวมน้ำหนักต่างๆ อาทิ ตัวรถ อุปกรณ์ตกแต่ง น้ำมันเชื้อเพลิงที่อยู่ในถัง และน้ำหนักบรรทุกสัมภาระ อยู่ที่ 1,900 กก. ให้แปลงหน่วยจากกิโลกรัม เป็นปอนด์ โดยนำไปคูณด้วย 2.2 (1,900 X 2.2) = 4,180 ปอนด์ (เก็บตัวเลขนี้ไว้ก่อน)   จากนั้น เข้าสูตรตามหลักมาตรฐาน นำไปคูณด้วย 1.5 เท่า (4,180x1.5) = 6,270 ปอนด์   ฉะนั้น หมายความว่า ขนาดแรงดึงที่ไม่ต่ำกว่าตัวเลขที่คำนวณได้ และเป็นขนาดที่เหมาะสมที่สุด คือ 8,000 ปอนด์   สำหรับเจ้าของรถที่ชอบลุยในเส้นทางโหดๆ เช่น โคลน และเลน จะเพิ่มขนาดวินช์ให้ได้แรงดึงมากกว่าขนาดที่คำนวณได้ ก็ไม่ใช่ปัญหา เพียงแต่ต้องทำใจเรื่องน้ำหนักของวินช์ที่มีขนาดใหญ่ขึ้น ซึ่งจะทำให้มุมปะทะของตัวรถด้อยลงกว่าปกติ และปริมาณการใช้ไฟจากแบทเตอรีมากขึ้นกว่าเดิม   อุปกรณ์สำหรับใช้งานร่วมกับวินช์ หลังจากติดตั้งวินช์ ยังมีอุปกรณ์จำเป็นเพื่อใช้งานร่วมกันให้เกิดประโยชน์สูงสุด และช่วยให้วินช์ไม่ต้องทำงานหนัก ทั้งยังไม่ทำลายธรรมชาติรอบๆ ตัว อุปกรณ์เกี่ยวเนื่องเหล่านั้น ประกอบด้วย   สายคล้องต้นไม้ วัตถุประสงค์ที่ใช้สายคล้องต้นไม้ คือ ต้องการให้ต้นไม้เป็นหลักในการดึง สลิงที่ใช้จะทำให้ต้นไม้เสียหาย รวมถึงป้องกันการหักงอของสายสลิง ซึ่งจะทำให้อายุการใช้งานของสายสลิงสั้นลง รอกทด หรือสแนทช์บลอค การใช้รอกทดมาช่วย จะทำให้ลดแรงดึงของวินช์ลงครึ่งต่อครึ่ง ตามหลักกลศาสตร์ จากปกติจะต้องใช้แรงดึงถึง 8,000 ปอนด์ แต่เมื่อใช้รอกทด จะใช้แรงดึงจากวินช์เพียง 3,000 ปอนด์เท่านั้น   ตัวลอค หรือยู-โบลท์ ลักษณะ คือ เหล็กรูปตัวยู แข็งแรง ทนทาน พร้อมเดือยลอคที่ถอดได้ อุปกรณ์ชนิดนี้จะใช้ลอคสายคล้องต้นไม้กับตะขอวินช์ไว้ด้วยกัน   ถุงมือ บ่อยครั้งที่ผู้ลากสายถูกสลิงบาดมือ เพราะฉะนั้นถุงมือถือเป็นอุปกรณ์จำเป็นเพื่อใช้ป้องกันอันตรายจากสายสลิงที่ฉีกขาด ในกรณีลากสายสลิงไปเกี่ยวกับหลักวินช์   ผ้ากระสอบ ความเสียหายจากการใช้วินช์ ที่พบกันบ่อย คือ สายสลิงขาดขณะทำการดึง ทำให้ดีดมากระทบตัวรถ การแขวนผ้ากระสอบไว้กับสายสลิง จะช่วยป้องกันการดีดกลับได้เป็นอย่างดี   การบำรุงรักษา และใช้งานอย่างถูกวิธี ทำความสะอาดทุกครั้ง หลังลุยเสร็จ หลังจากทริพลุย หากมีการใช้วินช์ แน่นอนว่า คราบดิน โคลน จะติดมาด้วย การถอดชิ้นส่วนออกมาล้างคราบสกปรก เป็นสิ่งสำคัญซึ่งทำได้ไม่ยาก และควรชโลมจาระบี หรือฉีดสเปรย์อเนกประสงค์ไปยังชิ้นส่วนต่างๆ เพื่อป้องกันการเกิดสนิม รวมถึงขจัดคราบขี้เกลือที่จับตัวตามแผงวงจรอีเลคทรอนิคส์ แต่ถ้ากลัวยุ่งยาก หาร้านหรืออู่ให้ช่วยล้างจะสะดวกสบายที่สุด   ใช้ผ้ากระสอบคลุมสายสลิง ทุกครั้งที่วินช์ทำงาน ให้ใช้ผ้ากระสอบคลุมที่สายสลิง หากสายสลิงขาด ผ้ากระสอบจะเป็นตัวซับแรง ช่วยผ่อนหนักให้เป็นเบาได้   ใส่ถุงมือทุกครั้งที่ใช้งาน ใส่ถุงมือทุกครั้งเมื่อใช้วินช์ เพื่อป้องกันอันตรายจากภัยที่ไม่คาดคิด เช่น สายสลิงบาดมือ   ห้ามยื่นมือขณะที่วินช์กำลังทำงาน ขณะที่วินซ์กำลังทำงาน ห้ามยื่นมือเข้าในช่องเก็บสลิง หรือโรลเลอร์ เป็นอันขาด   ดึงวัตถุที่มีน้ำหนักเกิน ต้องพึ่งสแนทช์บลอค อย่าคิดว่าพลังจากวินช์มีมหาศาล "สแนทช์บลอค" จะช่วยเพิ่มแรงดึง และลดการทำงานของวินช์ให้เบาลง ทั้งยังช่วยปกป้องไม่ให้มอเตอร์วินช์ไหม้ เพื่อการใช้งานที่ยาวนานยิ่งขึ้น   ห้ามดึงสายสลิงหมดสปูล การใช้วินช์ทุกครั้ง จะมีข้อกำหนดในเรื่องการใช้สายสลิง โดยให้สายสลิงคงเหลืออยู่ในสปูล ประมาณ 4-5 รอบ เพื่อป้องกันการฟรีทิ้ง   ใช้เกียร์สโลว์เป็นตัวช่วย หากรถติดอยู่ในโคลน เลน หรือขึ้นเนินชัน ทุกครั้งผู้ขับจะต้องเข้าเกียร์ 1 สโลว์ เพื่อไม่ให้วินช์ทำงานหนัก   สายสลิงฟู เป็นเหตุให้วินช์ติดขัด ถ้าสายสลิงฟู หรือไม่แน่น ให้คลายสายสลิงจนไม่มีสายฟูและทับกัน จากนั้นให้เรียงสายสลิงใหม่โดยทำให้ชิดกันมากที่สุด   ยางอะไหล่ช่วยเรียงสาย หลังจากลุยเสร็จ ควรนำสายสลิงมาเรียงใหม่ทุกครั้ง เพื่อทำสายให้แน่น ยางอะไหล่จะเป็นตัวหน่วงปลายสายให้มีน้ำหนัก วิธีง่ายๆ คือ นำสายลากมารัด แล้วจึงเรียงเข้าไปที่สปูล โดยไม่ให้สายทับกัน   ศึกษาข้อมูลให้ถ่องแท้ วินช์ทุกบแรนด์จะมีคู่มือการใช้มาให้ ควรศึกษาข้อมูลให้ถี่ถ้วน คุณสมบัติต่างๆ รวมถึงวิธีการใช้งานจะมีบอกอย่างชัดเจน   วินช์ที่มีจำหน่ายในประเทศมีมากมาย เราคัดสรรบแรนด์ยอดนิยมมาให้ผู้อ่านนำข้อมูลเหล่านี้ไปประกอบการตัดสินใจ   [table] COMEUP รุ่น SEAL 9.5 (I) นำเข้าจาก, ไต้หวัน ขนาดแรงดึง, 9500 ปอนด์ กำลังมอเตอร์, 5 แรงม้า วัสดุที่ใช้ผลิต, อลูมินัมอัลลอย เกรดพิเศษ จุดเด่น รอกไฟฟ้าสำหรับรถโฟร์วีลดไรฟ คุณภาพระดับอินเตอร์ มีความสามารถในการดึงสูง ระบบเบรคได้รับสิทธิบัตรจากประเทศสหรัฐอเมริกา สหราชอาณาจักร และเยอรมนี มีเซนเซอร์ตรวจจับความร้อนมอเตอร์ขณะใช้งาน รับประกันชิ้นส่วนฟันเฟือง (MECHANICAL COMPONENTS) ตลอดอายุการใช้งาน [/table] [table] IRONMAN 4x4 รุ่น NEW MONSTER WINCH นำเข้าจาก, ออสเตรเลีย ขนาดแรงดึง, 12000 ปอนด์ กำลังมอเตอร์, 5.5 แรงม้า วัสดุที่ใช้ผลิต, เหล็ก/อัลลอย จุดเด่น รีโมทแบบมีสาย และไร้สาย พร้อมไฟส่องสว่างสำหรับใช้งานกลางคืน สายลากเลือกได้ทั้ง สลิง ขนาด 9.5 มม. ยาว 28 ม. และเชือก ขนาด 9 มม. ยาว 28 ม. โซลินอยด์มีท่ออากาศระบายความร้อน ทำงานได้ต่อเนื่อง แฟร์ลีดอลูมิเนียม เคลือบเพาเดอร์โคท ป้องกันเชือกขาดจากการเสียดสี ระบบเบรคแบบอัตโนมัติ AUTOMATIC CAM LOCK (INDRUM) [/table] [table] SAMSON รุ่น SW 9000 นำเข้าจาก, สาธารณรัฐเกาหลี ขนาดแรงดึง, 9000 ปอนด์ กำลังมอเตอร์, 4.0 แรงม้า วัสดุที่ใช้ผลิต ,เหล็กไฮคาร์บอน จุดเด่น กินไฟน้อย ให้กำลังดึงสูง มอเตอร์วินช์ร้อนช้า ใช้ผ้าเบรคแบบเดียวกับรถยนต์ รับรองมาตรฐานการผลิตโดย 2 สถาบันของยุโรป EUROPEAN UNION CE, EMC และ GERMAN GS [/table] [table] SMITTYBILT รุ่น COMP-SERIES XRC-10 นำเข้าจาก, สหรัฐอเมริกา ขนาดแรงดึง, 10000 ปอนด์ กำลังมอเตอร์, 5.5 แรงม้า วัสดุที่ใช้ผลิต, อลูมิเนียมอัลลอย จุดเด่น สายลากเป็นแบบเชือก น้ำหนักเบา ยาว 30 ม. ชุดเกียร์ 3 จังหวะ พร้อมคลัทช์ในตัว เบรคอัตโนมัติ ผ้าเบรคแบบดรัม ขนาด 63 มม. ราคาประหยัด คุณภาพสูง [/table] [table] HAISEN รุ่น HS 12,000 (HI SPEED) นำเข้าจาก, จีน ขนาดแรงดึง, 12000 ปอนด์ กำลังมอเตอร์, 7 แรงม้า วัสดุที่ใช้ผลิต, อลูมิเนียม จุดเด่น เกียร์ไฮสปีด 175:1 ดึงแรงและเร็ว ตำแหน่งเบรคอยู่ในแกนสปูล ช่วยในเรื่องลดความร้อน รีโมทเป็นแบบมีสาย และไร้สาย ไม่ต้องดัดแปลงแกนสปูล กรณีเปลี่ยนจากสลิงเป็นเชือก [/table] [table] RUNVA รุ่น EWXC9500 นำเข้าจาก, แคนาดา ขนาดแรงดึง, 9500 ปอนด์ กำลังมอเตอร์, 8.7 แรงม้า วัสดุที่ใช้ผลิต, อลูมิเนียม จุดเด่น เหมาะสำหรับการแข่งขัน ที่ใช้งานหนัก ดึงเร็ว มีขนาดมอเตอร์ใหญ่ อัตราทดต่ำเพียง 135:1 ทำความเร็วในการดึงสูง SINGLE RELAY บำรุงรักษาง่าย [/table] [table] WARN รุ่น ZEON 8-S นำเข้าจาก, ออสเตรเลีย ขนาดแรงดึง, 8000 ปอนด์ กำลังมอเตอร์, ไม่ระบุ วัสดุที่ใช้ผลิต, อลูมิเนียม จุดเด่น กล่องควบคุมดูแลรักษาง่าย ติดตั้งได้ทุกที่ คันโยกคลัทช์จับถนัดมือ ใช้งานสะดวก เกียร์ทำงานไหลลื่น ห้องเกียร์หนา ทนทาน สายลากแบบเชือก ออกแบบใหม่ น้ำหนักเบา ทนแรงดึงสูง สปูลขนาดใหญ่ น้ำหนักเบา ลดการสึกหรอของเชือกลาก [/table] [table] ขอขอบคุณ บริษัท เกรียงกมล 2009 จำกัด บริษัท โฟร์ดับบลิวพี จำกัด บริษัท วี.วี.พี. โฮลเซลเลอร์ จำกัด บริษัท ไอรอนแมน โฟร์ วีล ไดรฟ์ จำกัด ห้างหุ้นส่วนจำกัด อาร์.ไอ.เอส. ซัพพลาย แอนด์ เซอร์วิส ห้างหุ้นส่วนจำกัด ธามานอร่า [/table]