วัฒนธรรมความเป็นไทย

คำว่า วัฒนธรรม เป็นคำที่ผู้คนต้องการคำอธิบาย หรือคำจำกัดความที่ยากจะอธิบายได้ง่ายๆ พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน ให้ความหมายสั้นๆ ว่า สิ่งที่ทำความเจริญงอกงามให้แก่หมู่คณะ เช่น วัฒนธรรมการแต่งกาย วัฒนธรรมชาวเขา (ซึ่งก็บอกได้แต่เพียงใบ้ๆ ไม่ได้คำจำกัดความอะไรเป็นพิเศษ) นอกจากอธิบายศัพท์ (วัฒน-วัฒนะ, วัฒนา = ความเจริญ ความงอกงาม) ในพจนานุกรมของสำนักพิมพ์มติชนให้อรรถาธิบายไว้ว่า “แบบแผนการดำเนินชีวิต และขนบธรรมเนียมประเพณีของแต่ละสังคม (ปาก) ความมีระเบียบ ความสวยงาม ความเจริญ” เป็นที่เข้าใจกันว่า พระเจ้าวรวงศ์เธอ กรมหมื่นนราธิปพงศ์ประพันธ์ ทรงแปลจากคำในภาษาอังกฤษ CULTURE : ซึ่งผู้เขียนเคยร้อยกรองเป็นบทกลอนไว้ว่า วัฒนธรรมคืออะไรชวนไขขาน คนทั่วบ้านทั่วเมืองรู้เรื่องหรือ โดยเฉพาะวัฒนธรรมที่ร่ำลือ อะไรคือวัฒนธรรมความเป็นไทย ประเทศนี้มีมานานนับพันปี ชาติไทยมีเนิ่นนานกาลสมัย มีอักษรมีภาษาน่าภูมิใจ มีเลขไทยแสดงสรรพ์ภูมิปัญญา บ้าน-ประสาท-วัด-วัง อลังการ บอกผลงานสถาปัตยกรรมอันล้ำค่า มีลายไทยสัญลักษณ์ประจักษ์ตา เป็นมหาเอกลักษณ์จำหลักใจ จิตรกรรมแบบไทยไทยเพริศไพจิตร ช่างประดิษฐ์นานากาลสมัย มีประติมากรรมนำแบบไทย ปั้น-สลัก-จำหลักในไศลศิลา วรรณกรรมอำนรรฆค่ามาเนิ่นนาน จากใบลานถึงแท่นหินถิ่นภูผา จากในวังสู่พื้นบ้านในวัดวา บ่งบอกภูมิปัญญาบรรพชน ทั้งร้อยแก้วร้อยกรองสำนองนึก ส่ำรู้สึกสำแดงทุกแห่งหนให้เชิดชูรู้คุณค่าปัญญาคน คือตัวตนความเป็นไทยไปนิรันดร์ ดุริยางค์ ดนตรี คีตศิลป์ ศิลปินแห่งชนชาติประสาทสรรพ์ ทั้งลำนำทำนองละบองบรรพ์ สารพันอนันตลักษณ์ประจักษ์มา นาฏศิลป์ ระบิลแยบแบบฉบับ เป็นตำรับความเป็นไทยในทีท่า ทุกอารมณ์บรรสมศาสตร์นาฏลีลา สรรพสง่าท่วงทำนองครรลองไทย วัฒนธรรมย้ำความหมายหลายมิติ ซึ่งหลากล้วนควรดำริตริแก้ไข นอกจากศิลป์หลากแขนงซึ่งแกร่งไกร ยังต้องให้ความสำคัญภูมิปัญญา เช่นวิถีชีวิตประชาชน ทุกแห่งหนทั้งนอกในไปทั่วหน้า สิ่งส่งเสริมปัจจัยสี่แห่งชีวา เป็น “รากหญ้า” วัฒนธรรมที่สำคัญ มรดกบรรพชนที่สั่งสม ต้องระดมมาเสริมส่งและสร้างสรรค์ ใช่เพียงอนุรักษ์หากผลักดัน ต้องสืบทอดและเท่าทันแรงโลกา สิ่งแรกที่ควรใส่ใจในคำร้อง พึงสำนองความสำคัญศาสนา ศาสนิกทั้งหลายในพารา ต้องสมานฉันทาทุกวงการ รวมสำนักพุทธศาสนาแห่งชาติ ต้องสามารถสามัคคีและสืบสาน สำนักงานวัฒนธรรม ฯ ต้องชำนาญ รวบรวมผู้เชี่ยวชาญผสานใจ ศิลปะแห่งชาติคือทรัพย์สิน-ภูมิปัญญาแห่งแผ่นดิน” อันยิ่งใหญ่ การเลือกสรร-ส่งเสริม-เพิ่มสายใย “รัฐ” ต้องให้สนับสนุนพูนผลงาน ศิลปวัฒนธรรมรวมสมัย “รัฐ” ต้องเอาใจใส่ร่วมสืบสาน ภูมิปัญญาท้องถิ่นคือวิญญาณ เป็นรากฐานเอกราชฉกาจไกร ฝากผู้ที่มีหน้าที่รับผิดชอบ ควรประกอบสร้างสรรค์เป็นการใหญ่ สร้างศรัทธาความมุ่งหวังคนตั้งใจ สืบวิญญาณบรรพไทยไปนิรันดร์