สายพานหน้าเครื่อง เสื่อมแล้วเปลี่ยน ก่อนบานปลาย

เสียงดัง เนื้อยางเปื่อย แตกลายงา สภาพเหล่านี้ เป็นสัญญาณเตือนว่าสายพานเริ่มเสื่อมสภาพแล้ว DIY...คุณทำเองได้ ฉบับนี้ มีวิธีเปลี่ยนสายพานหน้าเครื่องมาฝาก

หน้าที่ของสายพาน สายพานทำหน้าที่ถ่ายทอดกำลังจากเครื่องยนต์ จากจุดหนึ่งไปยังอีกจุดหนึ่ง (คล้ายกับฟันเฟือง) เพื่อไปหมุนขับเคลื่อนชิ้นส่วนอุปกรณ์ต่างๆ เช่น คอมเพรสเซอร์แอร์ ไดชาร์จ ปั๊มน้ำ เป็นต้น เครื่องยนต์ยุคใหม่ ถูกออกแบบให้ใช้สายพานหน้าเครื่องเพียง 1-2 เส้นเท่านั้น สายพานลักษณะนี้เรียกว่า เซอร์เพนไทน์ (SERPENTINE BELT DRIVE) ซึ่งจะขับเคลื่อนอุปกรณ์ชิ้นส่วนต่างๆ ในเส้นเดียว ข้อดี คือ จะประหยัดค่าใช้จ่ายในการเปลี่ยนสายพาน แต่ถ้าสายพานขาด อุปกรณ์ทุกอย่างที่เกี่ยวข้อง จะหยุดทำงานทันที ส่วนเครื่องยนต์ในยุคก่อนๆ จะมีสายพานหลายเส้น ที่แยกการทำงานออกจากกัน   นิยมใช้แบบลิ่ม หรือ V-BELT สายพานมีหลายชนิด แต่ละชนิดเหมาะกับการใช้งานที่แตกต่างกันออกไป สำหรับสายพานหน้าเครื่องยนต์นิยมใช้สายพานแบบลิ่ม (V-BELT) เนื่องจากมีลักษณะแบน ทำจากเส้นใยธรรมชาติ และเส้นใยสังเคราะห์ ห่อหุ้มด้วยยางผ่านกรรมวิธีทางเคมี จึงมีความเหนียว ทนทานอย่างมาก สายพานมีหน้าตัดเป็นรูปสี่เหลี่ยมคางหมู มีทั้งแบบร่องเดียวและหลายร่อง (แล้วแต่ผู้ผลิตเลือกใช้)   ถ้าเสื่อมสภาพ ต้องรีบเปลี่ยน สายพานหน้าเครื่องสามารถตรวจเชคได้ง่าย เพราะอยู่ในตำแหน่งที่มองเห็นได้ชัดเจน อายุการใช้งานประมาณ 50,000 กม. หรือระยะเวลา 2-3 ปี ถ้ามีรอยแตกลายงา เนื้อยางแตกเป็นบั้งๆ หรือมีเส้นใยบริเวณหลังสายพานเริ่มแยกตัวออกจากกัน ต้องเปลี่ยนใหม่ อย่าฝืนใช้ต่อไป เพราะถ้าขาด ระบบที่เกี่ยวข้องกับสายพานเส้นนั้น จะใช้งานไม่ได้ทันที หากสายพานมีเสียงดังขณะสตาร์ทเครื่องยนต์ หรือเวลาหมุนพวงมาลัย อันดับแรกให้เชคระยะความตึงของสายพาน ต้องมีความตึงกำลังดี (กดลงไปต้องตึงไม่หย่อน) โดยใช้ประแจไขปรับที่ตัวตั้งสายพาน   ตัวเลขบนสายพานบอกอะไร ? สายพานหน้าเครื่องมีทั้งแบบร่องเดียว และหลายร่อง สังเกตได้จากตัวเลขที่อยู่บนสายพาน หรือกระดาษรัดสายพาน เช่น 5PK890 หมายถึง แบบ 5 ร่อง ยาว 890 มม. หรือ 9.5x975 หมายถึง แบบร่องเดียว ขนาดร่องหนา 9.5 มม. ยาว 975 มม. เป็นต้น หาซื้อได้ตามอู่ซ่อมรถยนต์ทั่วไป ร้านไดนาโม ราคาหลักร้อย สายพานต้องมีสภาพดี ไม่เก่า เนื้อยางต้องไม่แตกลายงา ไม่เปื่อยนิ่ม เลือกซื้อตามขนาดและแบบเดียวกับเครื่องยนต์ที่ใช้อยู่ หรือเลือกตามที่คู่มือรถระบุไว้   อุปกรณ 1. สายพานหน้าเครื่อง 2. ประแจเบอร์ 13 และ 17   ขั้นตอนการเปลี่ยนสายพานหน้าเครื่อง 1. ตรวจสภาพสายพานเส้นเก่า มีรอยแตกลายงาหรือไม่ (กรณียังไม่ครบระยะการใช้งาน) ถ้ามีให้รีบเปลี่ยน   2. ถอดชิ้นส่วนที่เกะกะในการเปลี่ยนสายออก   3. ใช้ประแจเบอร์ 17 คลายนอท 2 ตัว ที่อยู่ด้านล่างของไดชาร์จ   4. ใช้ประแจเบอร์ 13 คลายนอทตัวตั้งสายพาน ที่ด้านบนของไดชาร์จ (สายพานจะหย่อน)   5. ค่อยๆ ดึงสายพานออกมา   6. นำสายพานเส้นใหม่ใส่เข้าไปที่พูลเลย์ที่อยู่ด้านในก่อน แล้วไล่มาจนถึงด้านบน   7. ใช้ประแจเบอร์ 13 ขันนอทตัวปรับสายพาน จนสายพานตึง แล้วขันนอทด้านล่างไดชาร์จให้แน่น   8. ใช้นิ้วกดลงที่สายพาน (ต้องไม่หย่อน) ถ้าสายพานหย่อนให้ปรับตั้งใหม่   9. สตาร์ทเครื่อง ตรวจดูการหมุนของสายพาน เป็นอันเสร็จ