รู้ลึกอุปกรณ์ตกแต่ง
วินช์
สำหรับชาวโฟร์วีลดไรฟที่ชอบเที่ยวป่า เรื่องของการจับรถมาเสริมแกร่งเพิ่มมาดดุดัน ทั้งเพื่อสมรรถนะในการขับขี่ข้ามสิ่งกีดขวาง หรืออุปสรรคต่างๆ ถือเป็นสิ่งจำเป็นอย่างยิ่ง แน่นอนว่าชื่อของ "วินช์" (WINCH) คือ หนึ่งในรายการตกแต่งที่ต้องบรรจุลงในรถคันรักอย่างแน่นอน
วินช์ หรือกว้าน นั้นมีหลายชนิด แต่ที่นิยมกันเห็นจะมีอยู่ 2 ประเภท คือ วินช์เพลา หรือวินช์ไฟฟ้า และวินช์ไฮดรอลิค แต่ประเภทหลังนี้บ้านเราไม่ค่อยนิยมใช้กันเท่าไรนัก
ข้อแตกต่างที่ชัดเจนในการแยกประเภท คือ เรื่องของกำลังที่ใช้ในการขับเคลื่อนโรลเลอร์วินช์ โดยวินช์ที่นิยมในบ้านเรา สามารถจำแนกออกเป็น 3 แบบด้วยกัน คือ
- วินช์เพลา
- วินช์ไฟฟ้า
- วินช์มือ
ในความจริง วินช์ที่สามารถติดตั้งใช้งานกับรถโฟร์วีลดไรฟนั้น ยังมีอีกหลายแบบ เช่น วินช์ไฮดรอลิค ซึ่งใช้แรงดันของเหลวขับเคลื่อนการทำงานของโรลเลอร์ แต่สำหรับในบ้านเราไม่ค่อยนิยม เนื่องจากติดตั้ง และดูแลรักษาค่อนข้างยุ่งยาก ทีนี้มาทำความเข้าใจถึงหลักการทำงานของวินช์แต่ละประเภทกันบ้าง ว่าแต่ละแบบนั้นเป็นอย่างไร เหมาะสมกับการใช้งานประเภทไหน
วินช์เพลา (PTO WINCH) อุปกรณ์ระดับเฮวีสำหรับขาลุยป่า เปรียบให้เป็นจอมพลังในหมู่วินช์ทั้งหลายทั้งปวง เนื่องจากใช้กำลังเครื่องยนต์เป็นพลังขับเคลื่อน ถ่ายทอดแรงหมุนผ่านการทดกำลังจากชุดเกียร์ ผ่านสู่ชุด "PTO" (POWER TAKE-OFF) เพื่อทำการปั่น คาย และเก็บสลิงเข้าโรลเลอร์ ดังนั้นพละกำลังในการวินช์จึงไม่ต้องกังวล เพราะมีอย่างเหลือเฟือจากต้นกำลัง คือ เครื่องยนต์
ส่วนประกอบหลักของวินช์เพลาจะมีชุดเกียร์ฝาก ทำหน้าที่รับ/ส่งกำลังไปที่วินช์และเพลาส่งกำลัง ซึ่งชุดเกียร์ฝากที่นิยมมีอยู่ 2 แบบ คือ "แบบอเมริกัน" จะทำงานในลักษณะส่งไปหน้าอย่างเดียว อีกแบบหนึ่ง คือ "แบบญี่ปุ่น" ซึ่งสามารถส่งกำลังดึงได้ทั้งหน้า และหลัง ทั้งยังเป็นจุดที่สามารถใส่ลูกเล่นของวินช์ได้หลายรูปแบบ ดังนั้นถ้าจะใช้ ก็ต้องมีเกียร์ที่สามารถต่อชุดวินช์เพลาได้ ซึ่งจะมีเกียร์ฝากเล็กๆ (PART TIME) อยู่ข้างเกียร์เดิมนั่นแหละครับ ลักษณะจุดถ่ายกำลังแบบ 4 ทาง (สำหรับรถโฟร์วีลดไรฟ) จะมีหน้าพแลนให้ต่อชุดจอยท์ ซึ่งต้องหาก้านต่อเพลาเพื่อทำการเชื่อมต่างหาก
ความได้เปรียบและเสียเปรียบของการใช้วินช์เพลานั้น จะอยู่ที่เรื่องของอัตราทดเฟืองในชุด PTO สำหรับนักท่องป่าตัวยง หรือระดับการแข่งขันในปัจจุบัน วินช์ประเภทนี้จะถูกนำมาปรับแต่งเพื่อให้สามารถคาย และเก็บสายสลิงได้รวดเร็วยิ่งขึ้น วิธีการที่นิยมดัดแปลง คือ การนำเอาเสื้อเฟืองท้ายมาจัดเรียงอัตราทดชุดเฟืองใหม่ ซึ่งในบางครั้งอยู่ที่ระดับ 1:1 เลยทีเดียว โดยเสื้อเฟืองท้ายที่นิยมดัดแปลงเป็นเสื้อเฟืองวินช์ก็จะมี ซูซูกิ วีทารา, มิตซูบิชิ ปาเจโร เป็นต้น
แม้ข้อดีจะเป็นเรื่องของกำลังดึงที่สูง และความทนทาน แต่ข้อเสียของวินช์ประเภทนี้ก็มีเหมือนกัน คือ ผู้ขับขี่ต้องอยู่ในรถ และจัดการกับเกียร์เอาเอง ทำให้มองไม่เห็นภายนอก และถ้าเครื่องยนต์ไม่ติด วินช์ก็ไม่สามารถทำงานได้
วินช์ไฟฟ้า (ELECTRICAL WINCH) น้องรองจากวินช์เพลา ถือเป็นอุปกรณ์กู้รถยอดนิยม เนื่องจากสามารถติดตั้งได้ง่าย ใช้งานสะดวก อีกทั้งยังมีขนาดกำลังดึงให้เลือกมากมายหลายแบบ
หลักการทั่วไปในการติดตั้งวินช์ไฟฟ้าให้เหมาะสมกับการใช้งาน คือ ความสำคัญในเรื่องขนาดน้ำหนัก และแรงดึงสูงสุดที่เหมาะสม และภาระที่เกิดขึ้นจากการขับขี่ ทั้งนี้เพื่อไม่ให้บั่นทอนกำลังวินช์ และใช้กำลังเกินความจำเป็น อันจะนำมาซึ่งการสิ้นเปลือง (กิน) กระแสไฟฟ้า สำหรับค่าแรงดึงวินช์ที่นิยมใช้ มีขนาดน้ำหนักตั้งแต่ 8,000 ปอนด์ ไล่ระดับขึ้นไปตามขนาด และน้ำหนักของรถ การบอกค่าการรับน้ำหนักแรงดึงสูงสุดของวินช์ที่สามารถรับได้ หน่วยวัดสากลที่ระบุมักจะบอกน้ำหนักเป็น "ปอนด์" ส่วนหน่วยการวัดค่าน้ำหนักของรถ ที่นิยมในบ้านเรา มักบอกค่าเป็น "กิโลกรัม" หรือ "ตัน" ทีนี้เมื่อต้องการจะหาค่าแรงดึงสูงสุดที่วินช์ทำได้ จึงต้องมีการเทียบแปลงหน่วยวัด ซึ่งน้ำหนัก 1 ปอนด์ จะมีค่าเท่ากับ 0.45 กิโลกรัม
ตัวอย่างการคำนวณค่าแรงดึงวินช์
รถโฟร์วีลดไรฟคันหนึ่ง เมื่อตกแต่งเสร็จเรียบร้อยมีน้ำหนักอยู่ประมาณ 1.7 ตัน (1,700 กิโลกรัม) เมื่อเทียบค่าแปลงหน่วยจาก "กิโลกรัม" เป็น "ปอนด์" จะเท่ากับ 7,650 ปอนด์ ดังนั้น ขนาดแรงดึงของวินช์ที่สามารถเลือกใช้ได้จะมีตั้งแต่ระดับ 8,000 ปอนด์ (1,777.77 กิโลกรัม) ขึ้นไป ซึ่งถ้าเป็นขาลุยเที่ยวหนักๆ ชอบลุยเลนโคลน หรือทางที่ลื่นชันในระดับสูงๆ ค่าของการติดตั้งวินช์ก็ควรเผื่อโหลดต่างๆ เหล่านี้เข้าไปด้วย ฉะนั้น วินช์ขนาด 8,500 ปอนด์ (1,888.88 กิโลกรัม) ไปจนถึงวินช์ขนาด 9,000 ปอนด์ (2,000 กิโลกรัม) จึงเหมาะสมสุด
ส่วนการที่จะให้ระบุชัดเจนว่า จะให้เลือกใช้วินช์ไฟฟ้ายี่ห้อใด รุ่นใดนั้น บอกได้คำเดียวว่า อันนี้คงฟันธงลงไปตรงตัวไม่ได้ เพราะนอกเหนือจากเรื่องของน้ำหนักปอนด์ที่เหมาะสมของวินช์ แรงม้า และแรงบิดสูงสุด รวมไปถึงชิ้นส่วนระบบแมคานิคในวินช์แต่ละรุ่น จะมีอัตราทดรอบความเร็วที่แตกต่างกัน นั่นคือ สิ่งที่เราต้องพิจารณาให้เหมาะสมตามสไตล์ของตัวเอง ซึ่งปัจจุบันนี้ก็มีผู้ผลิตวินช์รุ่นใหม่ๆ ให้สามารถทำงานได้หลายจังหวะ รวมไปจนถึงลูกเล่นต่างๆ ที่ให้ความสะดวกหลากหลาย
เอาเป็นว่าฉบับนี้เติมอาหารสมองเกี่ยวกับเรื่องวินช์กันพอหอมปากหอมคอ ยังมีเรื่องของวินช์ไฟฟ้า ที่มีการเสริมเทคโนโลยีใหม่ๆ เพื่อความสะดวกในการใช้งานอย่างน่าทึ่ง พร้อมประเภทวินช์อีก 1 แบบ มารอไว้นำเสนอ พลาดไม่ได้ เพราะของเขาดีจริงๆ ครับ
เรื่องโดย : พันทาง
นิตยสาร 417 ฉบับเดือน กันยายน ปี 2555
คอลัมน์ Online : รู้ลึกอุปกรณ์ตกแต่ง
ลิงค์สำหรับแชร์ : https://autoinfo.co.th/article/87040