คืนและวันที่สามร้อยยอด

เกือบสิบปีผ่านไป ผมได้มาเยือนสามร้อยยอดอีกครั้ง วันนี้หลายสิ่งยังเหมือนเดิม แต่หลายสิ่งเปลี่ยนแปลงไป สภาพของป่าชายเลนที่เริ่มฟื้นตัวอย่างช้าๆ อาจเป็นความหวังใหม่แต่การทำนากุ้งก็ยังดำเนินต่อไป แม้ว่าหลายแห่งจะเลิกกิจการไป บนพื้นที่อุทยาน 98 ตารางกิโลเมตรที่เป็นภูเขาหินปูนสลับซับซ้อน มีที่ราบน้ำท่วมถึง ชายฝั่งทะเลที่ยังคงเป็นถิ่นอาศัยของนกนานาชนิดซึ่งมีมากในช่วงเดือนฤดูหนาว ส่วนทุ่งสามร้อยยอดได้รับการปรับปรุง มีศูนย์ศึกษาธรรมชาติ และที่พักรับรองนักท่องเที่ยว ซึ่งนับเป็นสวรรค์ของนกน้ำแห่งหนึ่งส่วนถ้ำพระยานครที่มีชื่อเสียงวันนี้ยังคงมีผู้มาเยี่ยมเยือนมากหน้าหลายตารวมทั้งฝรั่งชาวต่างประเทศ ภายในถ้ำ "พระที่นั่งคูหาคฤหาสน์"ตั้งโดดเด่นเป็นสง่ารอการมาเยือนของผู้คน ตัวพระที่นั่งเป็นพลับพลาแบบจตุรมุข สร้างในสมัยรัชกาลที่ 5 เมื่อพุทธศักราช 2433 เป็นฝีพระหัตถ์ของพระวรวงศ์เธอพระองค์เจ้าขจรจรัสวงศ์ทรงสร้างขึ้นในบางกอก แล้วส่งมาประกอบทีหลังโดยพระยาชลยุทธโยธินเป็นนายงานก่อสร้างนายหลวงรัชกาลที่ 5 ทรงเสด็จมายกช่อฟ้าด้วยพระองค์เอง ต่อมาพระที่นั่งนี้ได้รับเกรียติให้เป็นตราประจำจังหวัดประจวบคีรีขันธ์ อุทยานแห่งชาติเขาสามร้อยยอด ตั้งอยู่ในเขตอำเภอกุยบุรี และอำเภอปราณบุรี จากหัวหินมาทางใต้63 กิโลเมตร ตามตำนานที่เล่าต่อกันมา ที่นี่เคยเป็นทะเลมีเกาะแก่งอยู่มากมายสมัยนั้นมีขบวนเรือสำเภาจีนแล่นมา และประสบกับพายุมรสุมจนอับปาง คนเรือที่รอดชีวิตนับได้ราว300 คนไปอาศัยอยู่ตามเกาะต่าง ๆ จึงเรียกว่า "เกาะสามร้อยรอด" ต่อมาเพี้ยนเป็นคำว่า"เขาสามร้อยยอด" พื้นที่นี้การประกาศเป็นอุทยานแห่งชาติเมื่อวันที่ 28 มิถุนายน พศ. 2509และเป็นอุทยานแห่งชาติประเภทชายฝั่งทะเลแห่งแรกของไทย แม้ว่าสามร้อยยอดจะบอบช้ำจากการทำนากุ้งมานับสิบปี และต้องใช้เวลาในการฟื้นฟูอีกนานแต่ธรรมชาติที่นี่ก็ยังดึงดูดให้ทุกคนที่มาเยือนได้ค้นหาความประทับใจ   ข้างหลังภาพ ทุกคนเคยถ่ายภาพที่มีกรอบเป็นสี่เหลี่ยมจัตุรัสไหม ส่วนใหญ่คงไม่เคย เนื่องจากกล้องที่ส่วนใหญ่มีเฟรมเป็นจัตุรัสนั้นทั้งหมดเป็นกล้องที่ใช้ฟีล์มขนาดกลางแทบทั้งสิ้นและโดยธรรมชาติของสายตาคนก็คุ้นเคยกับภาพในแนวกว้างมากกว่าแต่สำหรับผมและช่างภาพอีกหลายๆคนกลับพบว่าบางครั้งภาพแบบจัตุรัสนั้นให้ความรู้สึกมีเสน่ห์มากกว่าภาพทั่วไปอีกอย่างหนึ่งในวงการแฟชันหรือการทำหนังสือช่างภาพที่ใช้กล้องเหล่านี้ถ่ายภาพมักจะถ่ายหลวมไว้เพื่อให้สะดวกในการครอพตัดส่วนของภาพในขั้นตอนการพิมพ์ แต่สำหรับผมแล้ว มันเป็นการสูญเสียพื้นที่ของฟีล์มโดยเปล่าประโยชน์ และทำให้คุณค่าของภาพด้อยลงไปเมื่อผมถ่ายภาพโดยกล้องเหล่านี้จึงพยายามให้สัดส่วนของภาพลงตัวในเฟรมจัตุรัสเพื่อไม่ต้องตัดทอนภายหลัง ภาพพระที่นั่งคูหาคฤหาสน์ ที่ถ่ายในถ้ำพระยานครนี้ น่าจะเป็นภาพที่หลายคนคุ้นเคยกันดีความยากของภาพนี้คงเป็นการจัดองค์ประกอบของภาพในที่มืดและการวัดแสงในสภาพที่ค่อนข้างแตกต่างกันมากของถ้ำเนื่องจากผมเลือกใช้เลนส์มุมกว้างเพื่อแสดงถึงความยิ่งใหญ่ของถ้ำผมจึงหาฉากหน้าที่เป็นกลุ่มก้อนหินที่จะนำสายตาไปสู่พระที่นั่งที่อยู่ตรงกลางความสว่างของก้อนหินมุมล่างขวา และป่ามุมบนซ้ายทำให้ภาพดูสมดุลส่วนการวัดแสงผมเลือกที่จะใช้เครื่องวัดแสงมือถือวัดที่เงามืดของพระที่นั่ง และเดินไปวัดที่ป่าและแสงที่พื้นหิน พบว่าแตกต่างกันถึง 4 สตอพผมเลือกเอาค่ากลางและชดเชยเพิ่มอีกครึ่งสตอพเพื่อให้มีรายระเอียดที่ตัวพระที่นั่งเพิ่มขึ้นสุดท้ายหากสังเกตให้ดีจะเห็นว่าต้นไม้ไม่มีการสอบเข้าหากันในลักษณะมุมเงยเนื่องจากผมเลือกใช้กล้องที่สามารถชิฟท์ได้ของ HASSELBALD