กองทหารบกรถยนต์สยาม

เมื่อสงความโลกครั้งที่ 1พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงประกาศสงความกับประเทศเยอรมนี และฮังการีโดยเข้าข้างฝ่ายสัมพันธมิตรเมื่อวันที่ 22 กรกฎาคม พศ. 2460 หลังจากนั้นพระองค์ก็ได้ทรงส่งทหารอาสาสมัครไปช่วยรบในสมรภูมิประเทศฝรั่งเศส เมื่อ พศ. 2461 ทหารอาสาสมัครที่พระองค์ทรงส่งไปแบ่งออกเป็น 2 กอง คือ กองบินทหารบกกับกองทหารบกรถยนต์ เหตุที่พระองค์ทรงส่งไป 2 กองดังกล่าว ก็เนื่องจากเพื่อจะให้ไปเรียนรู้ทางด้านเทคนิคช่างในสมรภูมิเพื่อจะได้นำวิชาความรู้มาใช้ให้เป็นประโยชน์แก่กองทัพไทยต่อไปนั่นเอง สำหรับทหารอาสาสมัครทั้ง 2 กองนี้ อยู่ในบังคับบัญชาของ พอ. พระยา เฉลิมอากาศมีกำลังทหารอาสาทั้งสิ้น 1,284 คน เป็นทหารอาสาทหารบกรถยนต์ 850 คน เมื่อไปถึงประเทศฝรั่งเศสกองทหารบกรถยนต์ได้ไปฝึกอยู่ที่เมืองดรูดองกับเมืองลียองเมื่อต้นเดือนสิงหาคม พศ. 2461พอถึงกลางเดือนกันยายนปีเดียนกับก็ได้เดินทางไปเมืองแวร์ซายและเมืองวินมัวแยนโดยทางรถไฟเพื่อเตรียมการเข้าสู่สมรภูมิ ซึ่งเป็นเวลาที่สัมพันธมิตรกำลังเริ่มรุกใหญ่ พอถึงเดือนตุลาคม กองทหารบกรถยนต์ได้รับรถยนต์มา 200 คัน ได้แบ่งออกเป็น 3 กองย่อยดังนี้ กองย่อยที่ 1 อยู่ในบังคับบัญชาของ รท. ศรี สุขะวาที กองย่อยที่ 2 อยู่ในบังคับบัญชาของ รท. เพิ่ม อุณหสุต กองย่อยที่ 3 อยู่ในบังคับบัญชาของ รท. แม้น เหมะจุฑา พอมาถึงปลายเดือนตุลาคมกองทหารบกรถยนต์ก็ได้ออกปฏิบัติการทำการลำเลียงทหารฝรั่งเศสในแนวรบซึ่งเป็นย่านกระสุนตกถึง 6 วัน ครั้นถึงเดือนธันวาคม กองทหารบกรถยนต์ก็ได้ย้ายที่ตั้งเข้าไปพักอยู่ในเมืองนอยลตัตในดินแดนเยอรมัน โดยมีรถยนต์ขนาด 2 ตันครึ่ง ถึง 340 คัน จัดเป็นหมวดบก. จำนวน 24 คันกองย่อยที่ 1 มีจำนวน 117 คัน กองย่อยที่ 2 มีจำนวน 99 คัน และกองย่อยที่ 3 มีจำนวน 100 คัน ในระหว่างที่อยู่ในดินแดนเยอรมันนี้กองทหารบกรถยนต์ก็ได้ทำการลำเลียงทหารและอาวุธยุทโธปกรณ์อยู่ตลอดเวลา จนกระทั่งเยอรมันเซ็นสัญญาสงบศึกเมื่อวันที่ 24 มิถุนายน พศ. 2462 นอกจากจะใช้รถยนต์แล้ว กองทหารบกรถยนต์ยังมีรถมอเตอร์ไซค์พ่วงข้างใช้ด้วย แต่ไม่ทราบจำนวนเพราะไม่สามารถจะหารายละเอียดเกี่ยวกับรถมอเตอร์ไซค์พ่วงข้างได้ แต่เห็นจะมีไม่มากจึงไม่มีรายงานที่ไหนกล่าวไว้ อย่างไรก็ตามได้มีการใช้รถมอเตอร์ไซค์พ่วงข้างในการตรวจการณ์ในแนวรบด้านหลังเป็นประจำเพราะเป็นรถขนาดเล็กที่ใช้ได้เหมาะและคล่องตัวกว่าใช้รถยนต์ซึ่งมีขนาดใหญ่กว่า ไม่ทราบว่าสมัยนั้นในกรุงเทพ ฯ มีรถมอเตอร์ไซค์พ่วงข้างใช้แล้วหรือยัง บางท่านก็ว่ามีใช้แล้ว บางท่านก็ว่ายังไม่มี แต่ที่แน่นอนที่สุดก็คือทหารไทยได้ใช้แล้วในสมรภูมิในสงครามโลกครั้งที่ 1ดังปรากฏอยู่ในภาพถ่ายที่ได้นำมาเสนอเป็นการยืนยันในเรื่องนี้ การรบในสงความโลกครั้งที่ 1 นี้ปรากฏว่าทหารไทยที่ปฏิบัติหน้าที่ในสนามรบได้รับเหรียญตราจากกองทัพสัมพันธมิตร 3 คน คือ นายร้อยเอก แม้น เหมะจุฑา ผู้บังคับกองย่อยที่ 3 และนายร้อยตรี เภา เพียรเลิศผู้ช่วยผู้บังคับกองย่อยที่ 3 ส่วนผู้ที่ได้รับประกาศนียบัตรความชอบจากผู้บัญชาการรถยนต์ของกองทัพ ได้แก่นายร้อยตรี ชุ่มจิตร์เมตตา นอกจากนั้นนายแพทย์ในกองทัพบกรถยนต์สยามยังได้รับการประกาศชมเชยในความกล้าหาญเสี่ยงตายรักษาพยาบาลทั้งทหารไทยและทหารสัมพันธมิตรในสนามรบอีกด้วย สำหรับทหารไทยในกองรถยนต์ที่ได้รับการยกย่องให้เป็นชั้นอัศวินมี 3 ท่าน คือ นายร้อยเอก ศรี ศุขะวาที นายร้อยเอก เพิ่ม อุณหสุต นายร้อยเอก แม้น เหมะจุฑา