ไม่ใช่เพียงชื่อเสียง และเม็ดเงินสนับสนุน แต่หมายถึงความภาคภูมิในความลึกซึ้งทางวัฒนธรรม และความอุดมสมบูรณ์ของธรรมชาติที่ประเทศไทยมี

ไม่ใช่เพียงชื่อเสียง และเม็ดเงินสนับสนุน แต่หมายถึงความภาคภูมิในความลึกซึ้งทางวัฒนธรรม และความอุดมสมบูรณ์ของธรรมชาติที่ประเทศไทยมี นี่แหละ...มรดกโลก ! เกริ่น : ปลายปีที่ผ่านมา ข่าวบอกว่า “ยูเนสโก รับข้อเสนอจากคณะกรรมการมรดกโลกไทย ลุ้น 8 แหล่งวัฒนธรรมยกระดับเป็นมรดกโลก อีก 2 ปีรู้ผล...” ทำให้เป็นข่าวฮือฮาในวงกว้าง ส่วนบุคคล และหน่วยงานในวงการท่องเที่ยวเชิงนิเวศ และวัฒนธรรม ออกแรงหนุนเต็มที่ ! ขณะรอผลดังกล่าว 4 WHEELS ขอนำเสนอข้อมูลแหล่งมรดกโลกของบ้านเรา ทั้ง 4 แห่ง ระหว่าง 2 ปีที่รอของใหม่ เที่ยวมรดกโลกที่มีอยู่ให้หมดก่อนดีไหม ? 1. เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าทุ่งใหญ่นเรศวร-ห้วยขาแข้ง เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าทุ่งใหญ่นเรศวร-ห้วยขาแข้ง เป็นผืนป่าธรรมชาติ ที่มีพื้นที่ใหญ่ที่สุดในประเทศไทยเป็นศูนย์กลางการกระจายพันธุ์สัตว์ป่าที่ใหญ่ที่สุด มีความหลากหลาย ทางนิเวศวิทยามีพื้นที่รวม 6,222ตร. กม. หรือ 3,888,875 ไร่ จุดเด่น : ระบบนิเวศที่สมดุล และหลากหลาย อุณหภูมิทั่วไปไม่สูงหรือต่ำจนเกินไป เหมาะต่อการอยู่อาศัยของสัตว์ป่าหลายชนิด เช่น ควายป่า ช้างป่า วัวแดง กระทิง กวาง เก้ง หมูป่า ลิง ชะนี ค่าง หมี สมเสร็จ เสือชนิดต่างๆ นกยูง ไก่ฟ้า นกหัวขวาน ฯลฯ เป็นมรดกโลกเมื่อ : ธันวาคม ปี 2534 โดย ยูเนสโก ลงทะเบียนให้ไว้ ณ เมืองคาร์เทจ ประเทศตูนีเซีย ด้วยเหตุผล คือ เป็นตัวอย่างที่เด่นชัด ในการเป็นตัวแทนของขบวนการเปลี่ยนแปลงที่สำคัญทางธรณีวิทยา และชีววิทยา เป็นแหล่งที่เกิดจากปรากฏการณ์ทางธรรมชาติที่มีเอกลักษณ์หายาก หรือสวยงามเป็นพิเศษ ทั้งยังเป็นถิ่นที่อยู่อาศัยของชนิดสัตว์ และพันธุ์พืชหายาก หรือที่ตกอยู่ในสภาวะอันตราย แต่ยังคงสามารถดำรงชีวิตอยู่ได้ ซึ่งรวมถึงระบบนิเวศอันเป็นแหล่งรวมความหนาแน่นของพืชและสัตว์ที่ทั่วโลกให้ความสนใจ ที่ตั้ง : ครอบคลุมพื้นที่ 3 จังหวัด คือ อำเภอลานสักจังหวัดอุทัยธานี อำเภอสังขละบุรี จังหวัดกาญจนบุรี และอำเภออุ้มผาง จังหวัดตาก เที่ยวชมอะไรกัน : ชมความอุดมสมบูรณ์ของธรรมชาติ ถ้าไปทุ่งใหญ่ ฯ ต้องใช้รถขับเคลื่อน 4 ล้อ วิ่งบนเส้นทางเดิมของรถขนแร่ แต่ถ้าเป็นห้วยขาแข้ง สามารถขับรถเก๋งไปได้ เหมาะกับการพักผ่อนกับเพื่อนฝูงหรือครอบครัว มีแหล่งท่องเที่ยว เช่น ลำห้วยขาแข้ง และโป่งน้ำพุร้อน ฯลฯ การเดินทาง : เที่ยวทุ่งใหญ่ ฯ ให้ไปเมืองกาญจน์ ฯ ก่อน โดยใช้เส้นทางรถยนต์ (ขับเคลื่อน 4 ล้อ) ซึ่งเป็นทางรถบรรทุกแร่จากหมู่บ้านกะเหรี่ยงคลิตี้ ผ่านที่ทำการเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าห้วยซ่งไท้ เข้าสู่ทุ่งใหญ่ ฯ ราว 45 กม. การเดินทางในฤดูฝนค่อนข้างลำบาก และอันตราย หากจะไปให้สะดวก มีถนนลาดยางไปถึงเขื่อนศรีนครินทร์ ระยะทางราว 64 กม. และยังมีถนนลูกรังผ่านอุทยานแห่งชาติศรีนครินทร์ถึงคลิตี้ รวมระยะทางราว 90 กม. หากจะเที่ยวห้วยขาแข้ง ให้ไปทางอุทัยธานี ตั้งต้นจากจังหวัดอุทัยธานี ผ่านอำเภอหนองฉาง และอำเภอลานสัก ถึงหลัก กม. ที่ 53 มีทางแยกซ้ายเข้าไปอีกประมาณ 15 กม. ถึงสำนักงานเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าห้วยขาแข้ง รวมระยะทางจากจังหวัดอุทัยธานี ประมาณ 90 กม. 2. แหล่งโบราณคดี และอารยธรรมบ้านเชียง บ้านเชียง เป็นแหล่งโบราณคดี และอารยธรรมที่สำคัญ จากการที่มีข้าวของเครื่องใช้ ที่ให้ความรู้เกี่ยวกับการพัฒนาของสังคม วัฒนธรรม และวิถีชีวิตความเป็นอยู่ของเผ่าพันธุ์โบราณเมื่อหลายพันปีในไทย จุดเด่น : ภาชนะดินเผาลายเขียนสี ที่แสดงให้เห็นถึงอดีตของพื้นที่หมู่บ้านนี้ โดยเฉพาะเรื่องก่อนประวัติศาสตร์ ซึ่งมีการจัดแสดงไว้ในพิพิธภัณฑ์ 2 แห่ง คือ พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติบ้านเชียง และพิพิธภัณฑ์กลางแจ้งที่วัดโพธิ์ศรีใน ที่ตั้ง : ตำบลบ้านเชียง อำเภอหนองหาน จังหวัดอุดรธานี ห่างจากตัวเมืองไปทิศตะวันออกตามทางหลวงแผ่นดินสายอุดรธานี-สกลนคร รวมระยะทางราว 56 กม. เที่ยวชมอะไรกัน : โบราณวัตถุที่บ่งบอกถึงวิถีชีวิต และอารยธรรมของบ้านเชียง โดยโบราณวัตถุดังกล่าวมีสภาพสมบูรณ์ ส่วนมากเป็นข้าวของเครื่องใช้ เครื่องประดับตกแต่งร่างกาย และเครื่องมือที่ทำจากหินสำริด การเดินทาง : ขับรถตามเส้นทางหมายเลข 22 อุดรธานี-สกลนคร ตรง กม. ที่ 50 ถึงปากทางเข้าบ้านปูลู จะเห็นป้ายบอกทางไปพิพิธภัณฑ์ทางด้านซ้ายมือ เข้าสู่ทางหลวงหมายเลข 2225 อีกประมาณ 6 กม. ก็ถึงพิพิธภัณฑ์ 3. เมืองประวัติศาสตร์สุโขทัย และเมืองบริวาร นครแห่งประวัติศาสตร์ราชธานีแห่งแรกของอาณาจักรไทย คือ เมืองแม่สุโขทัย มีบริวารรวม คือ เมืองศรีสัชนาลัย และเมืองกำแพงเพชร ซึ่งเป็นอุทยานแห่งชาติทั้งสิ้น จุดเด่น : เมืองประวัติศาสตร์สุโขทัย มีเอกลักษณ์เฉพาะตัว มีความสัมพันธ์เกี่ยวข้องกับแนวความคิด หรือความเชื่อที่มีความสำคัญเป็นสากล เป็นตัวอย่างที่เด่นของวิถีชีวิตตามโบราณประเพณี รวมทั้งมีรูปแบบทางสถาปัตยกรรมที่โดดเด่นสวยงาม ที่ตั้ง : อุทยานประวัติศาสตร์สุโขทัย ศรีสัชนาลัย อยู่ในจังหวัดสุโขทัยในปัจจุบัน ส่วนอุทยานประวัติศาสตร์กำแพงเพชร อยู่กระจายตามจุดต่างๆ ในกำแพงเพชร เที่ยวชมอะไรกัน : ชมสถาปัตยกรรมการก่อสร้าง เกือบทั้งหมดใช้ศิลาแลง ส่วนเครื่องมุงหลังคาทำด้วยไม้มุงกระเบื้อง มีทั้งเผา และเคลือบลายสี ลวดลายประดับเสา ฝาผนัง ซุ้มประตู ทำด้วยปูนปั้น เจดีย์มีลักษณะใหญ่ 2 แบบ คือ เจดีย์ทรงลังกา ทรงกลม หรือทรงระฆังคว่ำ และเจดีย์ทรงพุ่มข้าวบิณฑ์ หรือทรงดอกบัวตูม นอกนั้นก็มีเจดีย์แบบวิมาน เจดีย์ทรงปราสาท แต่ไม่มากเท่าไร การเดินทาง : อุทยานประวัติศาสตร์สุโขทัย อยู่ห่างจากศาลากลางจังหวัดสุโขทัย ตามทางหลวงแผ่นดินสายสุโขทัย-ตาก ทางหลวงหมายเลข 12 ไปทางทิศตะวันตก 12 กม. อุทยานประวัติศาสตร์ศรีสัชนาลัย ตั้งอยู่ที่ตำบลเมืองเก่า อำเภอศรีสัชนาลัย จากตัวเมืองสุโขทัย ใช้ทางหลวงหมายเลข 101 เส้นสุโขทัย-สวรรคโลก-ศรีสัชนาลัย ไปจนถึงระหว่าง กม. ที่ 18-19 เลี้ยวซ้ายข้ามสะพานแม่น้ำยม จะมีทางแยกขวาเข้าอุทยาน ฯ ไปประมาณ 1.5 กม. ระยะทางราว 8 กม. อุทยานประวัติศาสตร์กำแพงเพชร ตั้งอยู่นอกเมืองกำแพงเพชรไปประมาณ 5 กม. ตามถนนสายกำแพงเพชร-พรานกระต่าย แล้วเลี้ยวซ้ายตรง กม. ที่ 360 แบ่งออกเป็นโบราณสถานฝั่งตะวันออก และฝั่งตะวันตกของแม่น้ำปิง 4. นครประวัติศาสตร์พระนครศรีอยุธยา กรุงศรีอยุธยา ราชธานีแห่งที่ 2 ของไทย ที่มีอายุยาวนานถึง 417 ปี เป็นแหล่งศิลปวัฒนธรรมและประวัติศาสตร์ที่สำคัญของชนชาติไทย โบราณสถานต่างๆ ที่ปรากฏในอุทยานประวัติศาสตร์พระนครศรีอยุธยา ไม่ว่าจะเป็นวัดมงคลบพิตร พระราชวังโบราณ วัดพระศรีสรรเพชญ์ วัดพระราม วัดมหาธาตุ วัดราชบูรณะ และ เพนียดคล้องช้าง ล้วนเป็นหลักฐานทางอารยธรรมที่ทรงคุณค่ายิ่ง จุดเด่น : หลักฐานทางอารยธรรมดังกล่าว แสดงถึงระยะเวลาอันสงบสุข และเป็นปึกแผ่นที่ยาวนานที่สุดช่วงหนึ่งในประวัติศาสตร์เอเชียอาคเนย์ อำนาจทางการเมืองอันมั่นคงและซับซ้อน ความมั่งคั่งทางวัฒนธรรมและเศรษฐกิจ ความสัมพันธ์กับต่างประเทศ ทั้งประเทศเพื่อนบ้านและประเทศตะวันตก อาทิ โปรตุเกส สเปน ฮอลันดา อังกฤษ และฝรั่งเศส เป็นประจักษ์พยานถึงความรุ่งเรืองและมั่งคั่งของอาณาจักรอยุธยาได้เป็นอย่างดี ที่ตั้ง : อยู่ในเขตเทศบาลเมืองพระนครศรีอยุธยา อำเภอพระนครศรีอยุธยา จังหวัดพระนครศรีอยุธยา อยู่ห่างจากกรุงเทพ ฯ ไปทางทิศเหนือตามถนนสายเอเชีย ระยะทางประมาณ 75 กม. เที่ยวชมอะไรกัน : มีสถานที่สำคัญที่น่าสน 4 แห่ง คือ พระราชวังโบราณ หรือพระราชวังหลวง เป็นที่อยู่ของพระมหากษัตริย์ และเป็นทั้งศูนย์กลางด้านการเมืองและการปกครองในเวลาเดียวกัน/วัดพระศรีสรรเพชญ์ เป็นวัดสมัยอยุธยา เดิมเป็นพระราชวังที่ประทับซึ่งสมเด็จพระรามาธิบดีที่ 1 (พระเจ้าอู่ทอง) ทรงสร้างขึ้น/วัดราชบูรณะ เป็นวัดที่สำคัญวัดหนึ่งในสมัยกรุงศรีอยุธยา สมเด็จพระบรมราชาธิราชที่ 2 (เจ้าสามพระยา) โปรดให้สถาปนาขึ้นในปี พศ. 1967/วิหารพระมงคลบพิตร มีพระมงคลบพิตร เป็นพระพุทธรูปสำริดองค์ใหญ่ที่สุดองค์หนึ่งในประเทศไทย สันนิษฐานว่า สร้างในสมัยอยุธยาตอนต้น นอกจากนี้ ยังมีวัดพระราม/วัดญาณเสน/วัดธรรมิกราช/วัดวรโพธิ์/วัดวรเชษฐาราม การเดินทาง : จากกรุงเทพมหานคร ใช้เส้นทางหลวงหมายเลข 1 (ถนนพหลโยธิน) ผ่านประตูน้ำพระอินทร์ แยกเข้าทางหลวงหมายเลข 32 แล้วเลี้ยวซ้ายไปตามทางหลวงหมายเลข 309 เข้าสู่จังหวัดพระนครศรีอยุธยา โบราณสถานต่างๆ หาง่าย มีป้ายบอกทั้งเมือง มรดกโลก มีที่มาอย่างไร ? ยูเนสโก เสนอการจัดตั้งอนุสัญญาว่าด้วยการคุ้มครองมรดกทางวัฒนธรรม และธรรมชาติ ขึ้นในปี 2515 ปีต่อมาจึงได้มีมติยอมรับอนุสัญญาฉบับนี้จากการประชุมสมัยสามัญครั้งที่ 17 เมื่อวันที่ 16 พฤศจิกายน ปี 2516 ของยูเนสโก ณ กรุงปารีส เพื่อเป็นมาตรการในการป้องกัน ที่นานาชาติร่วมมือกันแก้ไขวิกฤตการณ์ของธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม จนปี 2525 ยูเนสโก ได้แต่งตั้งคณะกรรมการมรดกโลก เพื่อดูแลให้การปฏิบัติตามอนุสัญญาเป็นไปด้วยความเรียบร้อยตรงตามเป้าหมายวัตถุประสงค์ ซึ่งคณะกรรมการทั้ง 21 คนมาจากประเทศสมาชิกต่างๆ ทั่วโลก โดยหน้าที่ของคณะกรรมการมรดกโลกที่ว่า คือ การกำหนดลักษณะประเภทมรดกทางวัฒนธรรม และธรรมชาติที่ปรากฏอยู่ในประเทศต่างๆ ทั่วโลก รวมทั้งจัดทำทะเบียนรายชื่อแหล่งโบราณสถานแห่งโบราณคดี และแหล่งธรรมชาติที่ขึ้นทะเบียนเป็นมรดกโลกจากการพิจารณาว่า อะไรคือคุณค่า และความสำคัญที่ทำให้แหล่งมรดกโลกทางวัฒนธรรม และธรรมชาติ มีความพิเศษเหนือแหล่งอื่นๆ 11 แหล่งวัฒนธรรม ลุ้นมรดกโลก ยูเนสโก ตอบรับนำเสนอแหล่งมรดกทางวัฒนธรรม และทางธรรมชาติ ให้บรรจุในทะเบียนรายชื่อแหล่งมรดกโลก เบื้องต้น 11 แห่ง ได้แก่ แหล่งมรดกทางวัฒนธรรม 8 แห่ง คือ 1. เส้นทางสายวัฒนธรรม : ประสาทหินพิมาย ปราสาทหินพนมรุ้ง และปราสาทเมืองต่ำ 2. อุทยานประวัติศาสตร์ภูพระบาท จ. อุดรธานี 3. สภาพภูมิทัศน์บริเวณแม่น้ำเจ้าพระยา จากสะพานพุทธยอดฟ้าถึงท่าวาสุกรี 4. วัดเบญจมบพิตรดุสิตวนาราม 5. วัดสุทัศนเทพวราราม และเสาชิงช้า 6. วัดราชนัดดารามวรวิหารและพื้นที่ต่อเนื่อง 7. พระปฐมเจดีย์ 8. แหล่งก่อนประวัติศาสตร์และวัฒนธรรมของ จ. น่าน แหล่งมรดกโลกทางธรรมชาติ 4 แห่ง คือ 1. พื้นที่อนุรักษ์ชายฝั่งทะเลอันดามัน 2. อุทยานแห่งชาติแก่งกระจาน 3. กลุ่มพื้นที่ป่าเทือกเขาเพชรบูรณ์ (ประกอบด้วยอุทยานแห่งชาติภูหินร่องกล้า อุทยานแห่งชาติทุ่งแสลงหลวง อุทยานแห่งชาติภูกระดึง เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าภูหลวง อุทยานแห่งชาติน้ำหนาว เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าภูเขียว และพื้นที่ต่อเนื่อง) 4. พื้นที่กลุ่มป่าเขาใหญ่-ดงพญาเย็น (อุทยานแห่งชาติเขาใหญ่-ทับลาน-ปางสีดา-ตาพระยา-และเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าดงใหญ่)